Văn học chẳng những giúp ta nhận ra cái thiện...
Câu hỏi: Văn học chẳng những giúp ta nhận ra cái thiện và cái ác, cái đúng và cái sai ở đời, mà còn khơi dậy ở ta những tình cảm thẩm mĩ phong phú, đa dạng.(SGK Ngữ văn 10, tập 2, NXB Giáo dục 2000)Em hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy làm rõ ý của nhận định bằng các tác phẩm văn học mà các em đã học hoặc đọc thêm.
Đáp án
- Hướng dẫn giải
Phương pháp giải:
phân tích, tổng hợp
Giải chi tiết:
Yêu cầu về kĩ năng
- Hiểu đúng yêu cầu của đề bài, biết cách làm bài nghị luận văn học, bố cục chặt chẽ, diễn đạt trong sáng, có cảm xúc, có hình ảnh; dẫn chứng chọn lọc, không mắc lỗi dùng từ, diễn đạt và ngữ pháp.
- Biết vận dụng các thao tác nghị luận, giải thích, phân tích, chứng minh, so sánh thuần thục. Biết lựa chọn, phân tích tác phẩm thơ hoặc đoạn trích tiêu biểu làm rõ yêu cầu của đề
Biết cách đưa kiến thức lí luận văn học hợp lý.
Yêu cầu về nội dung
Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng phải đảm bảo những ý cơ bản sau:
Giải thích :
Nhận định đã đề cập đến những chức năng cơ bản của văn học như: nhận thức, giáo dục, thẩm mĩ.
- Văn học chẳng những giúp ta nhận ra cái thiện và cái ác ,cái đúng và cái sai ở đời: văn học đáp ứng nhu cầu hiểu biết của con người, văn học thực sự trở thành “ cuốn sách giáo khoa của cuộc sống”,đồng thời có tác dụng rất lớn trong việc xây dựng nhân cách, giáo dục con người. Qua các tác phẩm người đọc hiểu đời, hiểu người thêm và làm phong phú thêm kinh nghiệm sống phong phú của mình
- Văn học còn khơi dậy ở ta những tình cảm thẩm mĩ phong phú, đa dạng : nhờ có văn học mà đời sống tình cảm của con người ngày càng tinh tế, sâu sắc hơn. Cái hay, cái đẹp trong văn học tạo ra trong lòng người đọc những rung động thẩm mĩ, tình yêu đối với cái đẹp, thậm chí còn khơi dậy, kích thích năng lực sáng tạo, khám phá của mỗi người.
=> Như vậy văn chương nghệ thuật luôn giữ gìn và bồi dưỡng chất nhân văn, chất người cho con người, giúp con người hiểu biết mình hơn , thông cảm với người khác, có một cuộc sống phong phú, tinh tế, có ý nghĩa.
Bàn luận:
Khẳng định ý kiến đúng:
- Tác phẩm văn học là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan. Mọi sự phản ánh trong văn học luôn gắn với tư tưởng, tình cảm, quan điểm của người viết. Người sáng tác qua tác phẩm của mình bao giờ cũng muốn đề nghị với người đọc một vấn đề nào đó, nhằm gợi lên ở người đọc một cách sống. Bởi vậy qua văn học, con người sẽ nhận thức, lớn lên, trưởng thành hơn.
- Văn học nghệ thuật tồn tại với tư cách là một hình thái nhận thức, có tác dụng soi sáng, mở rộng sự hiểu biết cho con người. Văn học đưa ta tới những chân trời hiểu biết mới, giúp ta hiểu hơn về cuộc sống con người ở mọi không gian và thời gian. Từ đó giúp ta soi chiếu, liên hệ, nhận thức về chính bản thân mình.
Chứng minh:
- Thí sinh chọn và phân tích một số tác phẩm đã học. Trong quá trình phân tích học sinh cần phải làm nổi bật rõ việc nhận thức được “ cái thiện”; “cái ác”; “cái đúng”; “cái sai” trong các tác phẩm đó như thế nào? Đã “ khơi dậy tình cảm thẩm mĩ” của con người ra sao ?
- Một số tác phẩm như:
+ Mùa xuân nho nhỏ: Bài ca về tình yêu cuộc sống và cống hiến cho đất nước
+ Làng: Bài ca về tình yêu quê hương đất nước
+ Chiếc lược ngà: tình cha con cảm động, sâu sắc trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt.
+ …
Bài học sáng tạo và tiếp nhận:
Nhận định có tính định hướng cho người sáng tác và tiếp nhận văn học:
- Với người sáng tác: Người nghệ sĩ phải sống sâu sắc với cuộc đời, trau dồi tài năng , làm phong phú giàu có thêm vốn ngôn ngữ.
- Với người tiếp nhận: : Qua tác phẩm văn học, người đọc sẽ khám phá và lĩnh hội được những tình ý sâu kín nhà văn gửi gắm. Người đọc đến với tác phẩm văn chương để hiểu đời, hiểu mình.
Đánh giá tổng kết vấn đề bàn luận
Câu hỏi trên thuộc đề trắc nghiệm
Đề thi chính thức vào 10 môn Văn Chuyên Hùng Vương - Phú Thọ (chuyên Văn) (Năm học 2018 - 2019) (có lời giải chi tiết)