(4 điểm)Phân tích diễn biến tâm l...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Giải chi tiết:

1/ Giới thiệu chung:

- Tô Hoài là cây đại thụ của nền văn học hiện đại Việt Nam.  Ông đã để lại cho đời một sự nghiệp văn chương đạt kỉ lục về số lượng tác phẩm; phong phú, hấp dẫn về nội dung; đặc sắc về nghệ thuật. 

- "Vợ chồng A Phủ" là một truyện ngắn xuất sắc trong đời văn Tô Hoài nói riêng và văn học hiện đại của ta nói chung. Nhân vật Mị được tác giả tập trung xây dựng, khắc họa, trở thành điển hình cho số phận cay đắng, tủi cực của người lao động miền núi Tây Bắc thời kì trước cách mạng tháng Tám và quá trình họ tự đấu tranh, giải phóng mình.

- Đoạn trích nằm ở gần cuối tác phẩm, thể hiện sự trỗi dậy của nhân vật Mị, thoát khỏi cường quyền và thần quyền. 

2/ Cảm nhận về nhân vật Mị trong đoạn trích:

a/ Thân phận của Mị:

- Mị là cô con dâu gạt nợ, bị bóc lột sức lao động và đánh đạp, hành hạ rất tàn tệ. Nhiều lúc Mị nghĩ "mình không bằng con trâu, con ngựa".

b/ Tình huống tâm trạng:

- A Phủ chăn bò cho nhà thống lí, để hổ bắt mất một con. Thống lí sai người đi vào rừng bẫy hổ còn A Phủ phải chịu phạt, bị trói đứng giữa nhà mấy ngày liền. 

- Mị, theo thói quen vẫn ngày ngày hơ tay thổi lửa bên bếp và trông thấy cảnh tượng ấy. Một đêm lạnh giá, Mị đã cắt dây trói giải thoát cho A Phủ và cùng bỏ trốn.

c/ Diễn biến tâm lý, hành động của Mị:

*  Từ chai lì, vô cảm:

- Bao đêm, chứng kiến cảnh A Phủ bị trói, "Mị vẫn thản nhiên ngồi thổi lửa, hơ tay. Nếu A Phủ là cái xác chết đứng đấy, cũng thế thôi".

- Gần sáng dậy ngồi bên bếp lửa đã trở thành thói quen của Mị, là người bạn duy nhất của Mị, ngay cả khi bị A Sử đánh, hôm sau Mị vẫn ra sưởi như đêm trước.

* Đến hồi sinh, giải thoát cho A Phủ cũng là cắt dây trói cho cuộc đời mình:

- Nguyên nhân: Mị trông thấy dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại” của A Phủ. Nó khiến Mị từ cõi quên trở về cõi nhớ. Mị nhớ lại kí ức đau khổ - lần mình bị trói đứng, thật đau khổ! Từ thương mình mà đồng cảm, thương cho người. 

- Sự thức tỉnh ý thức:

+ Nhận ra dấu hiệu về cái chết, phán đoán “chỉ đêm mai là người kia chết, chết đau, chết đói, chết rét, phải chết” -> càng thương hơn và so sánh“người kia việc gì mà phải chết thế”

+ Lần đầu tiên Mị nhìn rõ kẻ thù của mình cũng như những kiếp người đau khổ như mình: “Chúng nó thật độc ác”

+ Nghĩ đến tình huống cha con Pá Tra bảo là Mị cởi trói cho A Phủ, bắt Mị đứng trói thay đến chết trên cái cọc ấy nhưng Mị cũng không sợ -> tình thương vượt lên sự sợ hãi, lấn át cả nỗi thương thân.

- Cắt dây trói cho A Phủ -> hành động tự phát, xuất phát từ tình thương nhưng cũng chính là Mị đang cắt dây trói cho chính mình, chiến thắng cường quyền, thần quyền.

- Sau đó, Mị “hốt hoảng”, “vụt chạy” đuổi theo A Phủ, nói “A Phủ cho tôi đi!... Ở đây thì chết mất!” -> bắt đầu hành trình từ “thung lũng đau thương” đến “cánh đồng vui” ở mảnh đất Phiềng Sa.

=> Những hành động của Mị có ý nghĩa to lớn vì nó là sự hồi sinh, là biểu tượng của tinh thần phản kháng quyết liệt với cái ác, cái xấu.  

* Nghệ thuật xây dựng nhân vật:

- Miêu tả tâm lí nhân vật logic, tinh tế, chân thực.

- Giọng văn nhẹ nhàng, tinh tế, đượm màu sắc và phong vị dân tộc…

3/ Bình luận về tư tưởng nhân đạo của nhà văn Tô Hoài trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ:

- Nhà văn đã bộc lộ niềm thương cảm, xót xa trước những thân phận người dân Tây Bắc bị bọn thực dân, chúa đất áp bức, đày đoạ.

- Tố cáo bọn thực dân, chúa đất đã vùi dập con người.

- Nâng niu, trân trọng những phẩm chất tốt đẹp của con người.

- Đồng cảm với những khát vọng chính đáng của con người.

- Chiều sâu nhân đạo của ngòi bút Tô Hoài là ở chỗ nhà văn tin vào khả năng cải tạo hoàn cảnh của con người.

=> Tư tưởng nhân đạo của Tô Hoài đã góp phần làm sâu sắc thêm chủ nghĩa nhân đạo trong văn học Việt Nam.

4/ Đánh giá:

- Khẳng định lại sự hồi sinh của nhân vật Mị và giá trị nhân đạo sâu sắc, mới mẻ và sức sống lâu bền của tác phẩm.

- Khẳng định tài năng, tấm lòng, nhân cách của nhà văn Tô Hoài.