(4,0 điểm)T...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Giải chi tiết:

1/ Giới thiệu chung: (0,5 điểm)

- Tố Hữu là nhà thơ lớn của dân tộc, là lá cờ đầu của nền thơ ca Cách mạng Việt Nam..

- Bài thơ “Việt Bắc” là một thành công đặc biệt trong đời thơ Tố Hữu. Tác phẩm vừa là bản tình ca về tình cảm cách mạng – giữa đoàn cán bộ miền xuôi với nhân dân Việt Bắc, vừa là bản hùng ca về cuộc kháng chiến chống Pháp gian khổ mà vẻ vang của dân tộc. Đồng thời tác phẩm cũng thể hiện rõ nét phong cách thơ Tố Hữu: tính dân tộc đậm đà.

- Đoạn thơ trên mang đậm tính dân tộc, biểu hiện cả ở nội dung và hình thức nghệ thuật thơ.

2/ Phân tích, chứng minh: (3,0 điểm)

a/ Tính dân tộc trong tác phẩm văn học: (0,5 điểm)

- Tính dân tộc là một trong những phẩm chất tư tưởng – thẩm mĩ độc đáo của tác phẩm văn học thể hiện sự gắn bó giữa tác phẩm văn học với bản sắc thái văn hóa, giá trị tinh thần dân tộc. Mỗi dân tộc trên thế giới đều có cuộc sống, cách cảm thụ cuộc sống và hệ giá trị riêng do truyền thống văn hóa, phong tục, tập quán, tâm lý và ngôn ngữ tạo thành. Sự biểu hiện tập trung các phương diện ấy vào nội dung, hình thức của tác phẩm làm nên tính dân tộc của văn học.

- Nhìn chung, tính dân tộc của tác phẩm văn học thường thể hiện trên hai phương diện nội dung và hình thức nghệ thuật, bởi nội dung mang tính dân tộc thể hiện ở cảnh sắc thái thiên nhiên, nhịp điệu đời sống và tính cách dân tộc phải được biểu hiện bằng hình thức nghệ thuật phù hợp là các thể loại và phương tiện ngôn ngữ mà dân tộc ấy ưu chuộng.

b/ Biểu hiện của tính dân tộc trong nội dung trữ tình của đoạn thơ: (1,5 điểm)

- Đề tài đậm màu sắc dân tộc: Đoạn thơ nằm trong bài thơ viết viết một cuộc chia tay, tiễn biệt. Chỉ khác ở chỗ, đây là cuộc chia tay lịch sử giữa cán bộ cách mạng miền xuôi với đồng bào các dân tộc vùng chiến khu cách mạng. Đó không phải là cuộc chia tay của hai cá nhân mà là cuộc chia tay giữa hai tập thể: Những quần chúng cách mạng và các cán bộ cách mạng.

- Chủ đề của đoạn thơ cũng giàu tính dân tộc. Đoạn thơ làm hiện lên bức tranh chân thực, sống động, gợi cảm, đậm đà bản sắc thiên nhiên, cuộc sống con người vùng đất Việt Bắc; thiên nhiên có gì đó hoang sơ, hiu hắt lạnh lẽo, cuộc sống nghèo, lam lũ, nhưng con người luôn sống gắn bó sắt son, thủy chung, sâu nặng ân tinh với cách mạng.

- Đoạn thơ không chỉ góp phần tạo nên bản hùng ca ghi lại quá trình sinh trưởng thành của dân tộc qua những thử thách của cuộc kháng chiến vệ quốc vĩ đại mà còn là một giai điệu tạo nên bản tình ca thể hiện tình cảm ân nghĩa thủy chung của những con người Việt  Nam trong kháng chiến, bề sâu là truyền thống ân nghĩa, đạo lý thủy chung cao đẹp của dân tộc.

c/ Tính dân tộc trong nghệ thuật biểu hiện: (1,0 điểm)

- Lối kết cấu đối – đáp trong ca dao được vận dụng sáng tạo, tự nhiên lời đối đáp giữa người đi – cán bộ cách mạng miền xuôi với kẻ ở - quần chúng cách mạng Việt Bắc. Qua lớp đối thoại của kết cấu bề mặt, người viết – cái tôi trữ tình nhà thơ đang phân thân, hóa thân đê được đắm mình trong những hoài niệm ngọt ngào của quá khứ như một cách bộc lộ tự nhiên, đầy đủ trạng thái cảm xúc của mình trong cuộc chia tay.

- Sử dụng  sáng tạo thể thơ lục bát – một trong những thể thơ mang tính dân tộc sâu sắc. Thể thơ này qua hồn thơ Tố Hữu mang âm hưởng vừa thống nhất vừa biến hóa đa dạng so với lục bát truyền thống, có diệm mạo thẩm mĩ riêng vừa dân giã, vừa cổ điển, vừa hiện đại.

- Ngôn ngữ, hình ảnh thơ giàu tính dân tôc, ngôn ngữ thơ giản dị, mộc mạc mà có sức gợi cảm, gợi tình sâu sắc, xúc động. Trong đó người viết đã sử dụng sáng tạo cặp đại từ xưng hô "ya – mình".

- Giọng điệu  tâm tính ngọt ngào tha thiết, được tạo nên từ hình thức điệp đa dạng (điệp cấu trúc ngôn từ, điệp cấu trúc âm thanh), từ cách dùng sáng tạo từ “mình”.

3/ Đánh giá chung: (0,5 điểm)

- Đoạn thơ thể hiện tập trung tính dân tộc trong thơ Tố Hữu ở cả nội dung và nghệ thuật. Đây cũng là một nét đặc sắc nổi bật nhất trong phong cách nghệ thuật thơ Tố Hữu.

- Từ những trang thơ ấy, người đọc thấy rõ hơn đóng góp đầy ý nghĩa của thơ Tố Hữu đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc, xứng đáng là “thi sử” của cách mạng Việt Nam.