Câu IIIa: (5 điểm) Vận dụng caoPh...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

phân tích, tổng hợp.

Giải chi tiết:

câu III.a

1. Giới thiệu chung

- Giới thiệu đôi nét về tác giả Nguyễn Du.

- Giới thiệu về đoạn trích, vị trí, nội dung chính của đoạn trích.

2. Phân tích

a. Giới thiệu khái quát về hai chị em Thúy Kiều (4 câu đầu)

- Bằng biện pháp ước lệ Nguyễn Du đã giới thiệu chung về hai chị em Thúy Kiều:

+ Lai lịch: Thúy Kiều, Thúy Vân là hai cô con gái đầu lòng của gia đình họ Vương.

+ Vị trí trong gia đình: Thúy Kiều là chị, Thúy Vân là em.

- Sử dụng hình ảnh ẩn dụ để miêu tả vẻ đẹp của hai cô gái:

+ “Hai ả tố nga”: hai người con gái rất đẹp.

+ “Mai cốt cách”: có cốt cách thanh thoát, tao nhã như mai.

+ “Tuyết tinh thần”: có phong thái tinh thần thanh sạch, trắng trong.

è Vẻ đẹp trong sáng, dịu dàng.

- Lời bình:

+ “Mỗi người một vẻ”: cho thấy nét riêng của hai nhân vật.

+ “10 phân vẹn 10”: tô đậm được vẻ đẹp hoàn hảo của cả hai.

ð  Lời giới thiệu rất ngắn gọn nhưng đã mang đến cho người đọc nhiều thông tin phong phú và còn mang đến những ấn tượng đậm nét nhất về vẻ đẹp của hai nhân vật Thúy Vân và Thúy Kiều.

ð  Mới giới thiệu khái quát nhưng cảm hứng ngợi ca tài năng và nhan sắc của con người đã tràn trề trong câu chữ.

b. Chân dung Thúy Vân (4 câu tiếp):

- Giới thiệu chung về phong thái đoan trang của Thúy Vân. Từ con người cô toát lên vẻ nghiêm chỉnh, ung dung, cao sang, quý phái.

- Những câu tiếp: tác giả miêu tả chi tiết dáng vẻ bề ngoài của Thúy Vân:

+ “Khuôn trăng đầy đặn”: gương mặt sáng như trăng rằm.

+ “Nét ngài nở nang”: nét lông mày cong đẹp.

 + “Hoa cười”: cười tươi như hoa.

+ “Ngọc thốt”: giọng nói trong như ngọc.

+ Mái tóc óng ả hơn mây.

+ Làn da trắng mịn màng hơn tuyết.

ð  Mỗi một nét vẽ ngợi ca vẻ đẹp hoàn hảo của Thúy Vân, một vẻ đẹp phù hợp với chuẩn mực đạo đức của xã hội phong kiến, một vẻ đẹp tạo ra sự hòa hợp, êm đềm khiến người ta phải đón nhận, yêu thương.

- Ngoại hình ấy gợi tả liên tưởng đến tính cách và số phận của nhân vật:

+ Tính cách: trầm tĩnh, dịu dàng, đoan trang, phúc hậu.

+ Số phận: dẫu Thúy Vân có đẹp hơn những gì mĩ lệ nhất của thiên nhiên thì nàng vẫn được “thua”, “nhường”. Hai động từ này cho thấy thiên nhiên ưu ái, bao bọc, nâng đỡ cho Thúy Vân => tương lai của cô chắc sẽ êm đềm, bình lặng, không sóng gió.

c. Chân dung Thúy Kiều (12 câu tiếp) –> Thủ pháp đòn bẩy.

- So sánh:

+ “Sắc sảo”: tính cách

+ “Mặn mà”: tâm hồn

è Làm nổi bật chân dung Thúy Kiều : Tài sắc hơn Thúy Vân: “so bề…”; tránh được sự trùng lặp và phát huy được trí tưởng tượng của người đọc.

- Nhan sắc: tập trung tả đôi mắt: hình ảnh ước lệ, ẩn dụ.

+ “Làn thu thủy”: mắt trong trẻo, sâu thẳm như nước mùa thu.

+ “Nét xuân sơn”: lông mày mượt mà, tươi tắn, thanh thanh như dáng núi mùa xuân.

è Gợi ấn tượng về thế giới tâm hồn phong phú, sấu sắc của nhân vật này.

è Gợi tính cách sắc sảo, linh hoạt, đa sầu đa cảm.

ð  Khiến tạo hóa phải ghen hờn “hoa ghen”, “liễu hờn”. Đây là những cảm xúc tiêu cực, thể hiện tâm lí oán trách, muốn trả thù, sự ghen ghét đố kị của tạo hóa:

+ Một vẻ đẹp có chiều sâu, có sức cuốn hút lạ lùng, vượt ra ngoài mọi khuôn khổ, mọi giới hạn.

+ Báo trước một tương lai đầy sóng gió đang chờ đợi người con gái tài sắc này.

è Là nhan sắc tuyệt nữ không ai sánh bằng.

- Tài hoa, trí tuệ: cũng vào bậc nhất nhì trong thiên hạ -> là sự tiến bộ của Nguyễn Du (thậm chí táo bạo của Nguyễn Du).

+ Trí tuệ: là sự thông minh, sắc sảo.

+ Tài hoa: đủ cả cầm kì thi họa trong đó tác giả nhấn mạnh tài đàn của Thúy Kiều: nàng chơi đàn hay; nàng tự mình sáng tác khúc nhạc khiến người nghe xúc động.

è Đạt đến mức lí tưởng theo quan niệm thẩm mĩ phong kiến.

è Là biểu hiện của sự đa sầu, đa cảm, của một tâm hồn tinh tế và lãng mạn, một tâm hồn phong phú.

ð  Nguyễn Du đã rất ưu ái khi miêu tả chân dung Thúy Kiều. Nàng tiêu biểu cho số phận của người phụ  nữ “hồng nhan bạc phận”. Vì vậy trong “Truyện Kiều” Nguyễn Du đã hơn một lần thốt lên “Hồng nhan quen thói má hồng đánh ghen”. Còn sau này Tố Hữu cũng xót xa cho cuộc đời Thúy Kiều khi viết:

“Chạnh thương cô Kiều như đời dân tộc

Sắc tài sao mà lắm truân chuyên”

d. Lời bình  luận chung về hai nhân vật (4 câu cuối):

- Gia cảnh: họ sinh ra và lớn lên trong một gia đình trung lưu, nề nếp.

- Cuộc sống của hai chị em êm đềm, bình lặng, chưa từng va vấp, chưa từng phải đối mặt với những sóng gió của cuộc đời. Họ được che chở, yêu thương.

- Cả hai đều đến tuổi búi tóc, cài trâm nhưng họ chưa từng biết đến chuyện nam nữ. Họ vẫn là những thiếu nữ có tâm hồn trong sáng, sống đúng với khuôn phép, đức hạnh của lễ giáo phong kiến.

ð  Đoạn trích khắc họa một cách sinh động chân dung Thúy Vân, Thúy Kiều. Qua đó, Nguyễn Du đã thể hiện được tài năng miêu tả nhân vật rất độc đáo.

+ Cách miêu tả nhân vật rất đa dạng, linh hoạt, đầy sức cuốn hút.

+ Biến các chi tiết ngoại hình thành phương tiện để pản ánh tính cách, dự báo số phận của nhân vật.

ð  Thể hiện một cái nhìn đặc biệt trân trọng dành cho người phụ nữ. Điều đó đã làm nên giá trị nhân đạo cao cả của “Truyện Kiều”

3. Đánh giá chung

Truyện Kiều nói chung và đoạn trích Chị em Thúy Kiều nói riêng thể hiện một cái nhìn đặc biệt trân trọng của Nguyễn Du dành cho người phụ nữ. Điều đó cũng là một trong các yếu tố làm nên giá trị nhân đạo cao cả của Truyện Kiều

Câu III.b

1. Giới thiệu chung

- Nguyễn Quang Sáng (1932 – 2014): là nhà văn trưởng thành trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

- Sinh ra, lớn lên và hoạt động chủ yếu ở chiến trường miền Nam nên các sáng tác của ông hầu như chỉ xoay quanh cuộc sống con người Nam Bộ trong hai cuộc kháng chiến cũng như sau hòa bình.

- Được viết năm 1966 khi tác giả hoạt động ở chiến trường Nam Bộ. Được in trong tập truyện cùng tên.

- Khái quát nội dung tác phẩm: thể hiện tình cha con sâu đậm trong hoàn cảnh chiến tranh khắc nghiệt và được thể hiện rõ trong nhân vật ông Sáu.

2. Phân tích

a. Giới thiệu về ông Sáu

- Là người nông dân Nam Bộ, giàu lòng yêu nước.

- Có tinh thần trách nhiệm, nhiệt huyết với cách mạng.

- Hi sinh về tổ quốc.

=> Ông Sáu là người anh hùng dân tộc trong thời đại “ra ngõ gặp anh hùng”, thời đại cả nước kháng chiến chống Mỹ ác liệt, bom đạn khốc liệt. Bên cạnh đó, thông qua hình tượng nhân vật ông Sáu, tác giả còn làm nổi bật tình cảm phụ tử thiêng liêng trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt.

b. Trong 3 ngày ngắn ngủi về thăm con:

- Xúc động mãnh liệt trong khoảnh khắc gặp lại con sau 8 năm xa cách:

+ Vội vàng, hấp tấp nhảy lên bờ gọi con

+ Đưa tay đón con

+ Bước những bước dài tới bên con

+ Khuôn mặt biến đổi vì nỗi xúc động.

- Đau đớn vì bé Thu không đáp lại tình cảm của ông mà sợ hãi bỏ chạy:

+Sầm mặt lại

+Đứng sững lại

+Hai tay buông thõng như bị gãy

=> Đau khổ, bất lực vì không biết làm thế nào để san bằng khoảng cách của không gian, thời gian.

- Suốt 3 ngày phép ông Sáu làm mọi cách để bé Thu thay đổi:

+ Ông không đi đâu, chỉ quanh quẩn bên con

+ Ông không giận con mà chỉ khe khẽ lắc đầu, cười trước sự bướng bỉnh, xa lánh của con.

+ Thậm chí khi con bé chối từ sự chăm sóc của ông, ông đã đau đớn không giữ được bình tĩnh mà trách phạt con.

=> Ông đã kiên nhẫn, dịu dàng, bao dung rất mực đối với con mình.

- Khi chia tay, ông bộc lộ tình yêu con sâu nặng.

+Anh không dám lại gần con, chỉ nhìn con bằng ánh mắt trìu mến, buồn râu.

-> Ánh mắt cho thấy nỗi xót xa, cả sự yếu đuối của 1 người lính trước tình cảm gia đình.

+ Giọt nước mắt mà ông cố dấu, lời hứa trở về cùng chiếc lược ngà cho con đã gói trọn tình cảm yêu thương, gắn bó sâu sắc, mãnh liệt mà ông dành cho con.

=>Tình yêu con của ông Sáu đã chiến thắng mọi khoảng cách của sự biệt li. Tình cảm ấy luôn vẹn nguyên, ấm áp và tràn đầy.

b) Khi ông trở lại chiến trường:

- Luôn cảm thấy ân hận, khổ tâm vì đã đánh con.

- Không quên lời hứa với con. Ông hiểu mơ ước ngây thơ của con. Cô bé muốn có 1 vật dụng để luôn nhớ về cha.

+ Dồn nỗi nhớ, tình yêu và sự day dứt vào việc làm chiếc lược ngà.

+ Ông tỉ mỉ cưa từng răng lược, cẩn thận khắc từng nét chữ “yêu nhớ tặng Thu con của ba”.

+ Lúc nhớ con, ông lấy cây lược ra ngắm nghía, mài lên mái tóc.

- Thậm chí, cái chết cũng không cướp đi được tình yêu thương con của ông Sáu.

+ Vết thương nặng trong một trận càn khiến ông kiệt sức, không trăng trối được điều gì nhưng ông vẫn dồn hết tàn lực móc cây lược trao cho đồng đội và gửi gắm đồng đội mình qua ánh mắt.

+ Cây lược ấy đã được trao lại cho bé Thu. Tình cha con đã không chết, nâng đỡ cô bé trưởng thành, vượt lên mọi đau thương mất mát.

=> Ông Sáu là biểu tượng cho tình yêu thương, sự ân cần và che chở của người cha dành cho con mình. Qua đó ta thấy được sự bất tử của tình cảm cha con.

c. Nhận xét

- Ông Sáu là biểu tượng của người lính yêu nước, người cha giàu tình yêu thương con.

- Tác giả xây dựng những tình huống đặc sắc.

- Nghệ thuật kể chuyện bất ngờ, hấp dẫn.

- Truyện viết trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt nhưng lại tập trung vào tình cha con, tình đồng chí trong những hoàn cảnh éo le. Đặc biệt là tình cảm cha con sâu nặng, cao đẹp của người chiến sĩ. Tình cảm ấy được miêu tả cảm động từ hai phía bằng ngòi bút miêu tả tinh tế, chính xác, bắt nguồn từ tâm hồn nhạy cảm và tấm lòng yêu thương, trân trọng con người.

3. Tổng kết

- Nhân vật ông Sáu là một sáng tạo nghệ thuật thành công của tác giả

- Giúp ta thấm thía sâu sắc hơn những vẻ đẹp của con người trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt.