a. Đọc kĩ đoạn thơ sau, rồi thực...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Căn cứ bài Từ đồng nghĩa, phương pháp phân tích, so sánh.

Giải chi tiết:

a.

- Những từ đồng nghĩa với từ “tưởng”: nhớ, mơ, mong, nghĩ.

- “Tưởng” nghĩa là nhớ mong, mơ màng, đang nghĩ tới, đang hình dung rất rõ hình ảnh người yêu nơi phương xa của Thúy Kiều. Từ “tưởng” vừa bộc lộ cảm xúc, vừa miêu tả hoạt động của tư duy, nghĩa của “tưởng” bao gồm nghĩa của các từ trên cộng lại. Vì thế, không thể thay thế từ tưởng bằng các từ ấy.

b.

*  Giải nghĩa các từ:

- Từ “chiều” thứ nhất (“chiều chiều”) chỉ thời gian khi một ngày sắp hết (khoảng thời gian dễ khơi lên nỗi buồn nhớ trong lòng người đang xa quê); từ “chiều” thứ hai (“chín chiều”) chỉ không gian (phía, bề), ý nói mỗi chiều đứng ngóng về quê mẹ, người con gái lấy chồng xa nhìn phía nào, chiều nào cũng thấy đau lòng vì nhớ thương, xa cách…

- Từ “mặt trời” ở dòng thơ thứ nhất chỉ hành tinh mang lại ánh sáng và hơi ấm cho trái đất. Từ “mặt trời” ở dòng thơ thứ hai là hình ảnh ẩn dụ cho em bé vì đứa con luôn là nguồn sáng, nguồn hạnh phúc sưởi ấm trái tim, tâm hồn người mẹ.

* Hai từ “chiều” trong câu ca dao là hiện tượng từ đồng âm khác nghĩa; hai từ “mặt trời” trong câu thơ của Nguyễn Khoa Điềm là hiện tượng từ nhiều nghĩa.

* Nét giống nhau và khác nhau của hiện tượng từ đồng âm và từ nhiều nghĩa là:

- Giống nhau: các từ nhiều nghĩa và các từ đồng âm có âm đọc giống nhau.

- Khác nhau:

+ Từ nhiều nghĩa luôn có chung một nét nghĩa nào đó (mối quan hệ giữa nghĩa gốc và nghĩa chuyển).

+ Từ đồng âm không hề có mối liên hệ về mặt ý nghĩa.