(4,0 điểm)         

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Giải chi tiết:

1/ Giới thiệu chung:

- Tô Hoài là một trong những cây bút văn xuôi hiện đại hàng đầu của nền văn học Việt Nam. Ông thành công ở nhiều thể loại, đề tài. Sáng tác của ông thể hiện vốn hiểu biết phong phú về nhiều lĩnh vực đời sống, đặc biệt là phong tục và sinh hoạt đời thường. "Vợ chồng A Phủ" là truyện ngắn đặc sắc, góp phần làm nên tên tuổi của Tô Hoài, in trong tập truyện "Tây Bắc".

-   Nguyễn Trung Thành là văn gắn bó sâu sắc với Tây Nguyên, thường viết về những sự tích anh hùng kết tinh cho vẻ đẹp của thời đại. “Rừng xà nu”  được viết trong những năm tháng chiến tranh chống Mĩ ác liệt, được xem như một bi “Hịch tướng sĩ” thời chống Mĩ ca ngợi vẻ đẹp kiên cường, bất khuất, bất diệt của đồng bào Tây Nguyên nói riêng, dân tộc Việt Nam nói chung; tác phẩm còn khái quát được chân lí thời đại.

- Tìm hiểu về nhân vật A Phủ trong "Vợ chồng A Phủ" và Tnu' trong “Rừng xà nu” ta sẽ tìm thấy ở họ nhiều nét tương đồng và cả những đặc điểm riêng đầy hấp dẫn. 

2/ So sánh:

a/ Giống nhau:

* Đều sinh ra từ những vùng cao xa xôi, hẻo lánh:

– A Phủ sinh ra tại vùng núi Tây Bắc.

– Tnú sinh tại vùng đất Tây Nguyên đầy nắng và gió.

* Đều mồ côi:

– Cha mẹ A Phủ mất trong dịch đậu mùa khi đó cậu chừng 10 tuổi. Lần lần đi làm thuê cho nhà người.

– Tnú cũng mồ côi từ nhỏ được dân làng STrá nuôi dưỡng.

* Lớn lên đều là những chàng trai khỏe mạnh, cường tráng:

- A Phủ được ví như con trâu tốt trong làng.

- Tnú được ví như cây xà nu cường tráng bất chấp đạn bom.

* Cả hai đều có phẩm chất dũng mãnh, căm thù cái ác, sự bất công và đi theo cách mạng:

– A Phủ:

+ Chống lại A Sử – con quan khi hắn phá cuộc chơi → không sợ cường quyền.

+ Sau khi được Mị cắt dây cởi trói, chạy đến vùng Phiềng Sa, được người cán bộ A Châu giác ngộ, anh đã là du kích hoạt động rất tích cực.

– Tnú:

+ Gan góc quả cảm ngay từ nhỏ (Chi tiết: Nuôi giấu cán bộ, nuốt thư khi bị bắt)

+ Chỉ huy dân làng mài vũ khí, chuẩn bị lực lượng chiến đấu.

+ Mặc dù chịu nhiều đau thương: vợ con mất, bàn tay bị đốt nhưng anh vẫn đi lực lượng cầm vũ khí chiến đấu.

b/ Khác nhau:

* A Phủ:

- Là nạn nhân của những tập tục phong kiến lạc hậu, sống kiếp sống nô lệ ngựa trâu cho nhà thống lí.

- Tính cách của A Phủ rất đặc biệt:

+ Gan góc, có ý thức phản kháng mỗi khi không chịu nổi điều gì (chi tiết: đánh A Sử; để hổ bắt mất một con bò, anh không van xin, không cầu cứu, đêm cúi xuống nhay đứt hai vòng dây trói; khi được Mị cứu, anh quật sức chạy thoát)

+ Tuy nhiên do bị đọa đày triền miên, A Phủ cũng rơi vào tình trạng chấp nhận, cam chịu(chi tiết: tập tễnh đi giết lợn phục dịch những kẻ vừa hành hạ mình; một mình ro ng ruổi ngoài rừng mà không chạy trốn; nghe lời thống lí tự đi lấy cọc, đóng cọc, lấy dây để hắn trói mình) → thói quen cam chịu, cam phận của người nông dân trên các vùng núi cao, khi ánh sáng của Đảng chưa vươn tới. Họ sống như trong đêm tối không biết đường ra, không ai chỉ đường vạch lối. Đến khi cái chết cận kề, họ mới biết dựa vào nhau để giành giật lấy sự sống.

=> Tô Hoài rất biện chứng trong hai mặt đối lập của nhân vật và chỉ ra cho người đọc thấy đó là bước tìm đường, nhận đường của A Phủ để sau này sang Phiềng Sa gặp A Châu (cán bộ Đảng), anh được giác ngộ và sẵn sàng cầm súng trở thành du kích quay về giải phóng quê hương.

* Tnú:

– Khác với A Phủ, câu chuyện về cuộc đời của Tnú được mở ra từ chính câu chuyện về A Phủ được khép lại.

+ Tnú mồ côi nhưng được sống trong vòng tay yêu thương đùm bọc của dân làng Xô Man.

+ Được gần cán bộ cách mạng là anh Quyết, được dạy chữ để sau này tiếp nối làm cán bộ, lãnh đạo phong trào cách mạng ở quê hương -> Được giác ngộ lí tưởng cách mạng ngay từ tuổi nhỏ.

=> Tnú có những điều kiện mà các nhân vật anh hùng miền sơn cước trước đó chưa có, hay chỉ có khi đã trải qua vô vàn đau khổ, gian truân. Vì thế, ở Tnú đã có những điều kiện thuận lợi và phẩm chất mới mẻ, vượt xa với A Phủ.

– Tnú có một bi kịch đau đớn nhưng vượt lên hoàn cảnh đau thương, anh lên đường vào lực lượng vũ trang tiếp tục chiến đấu bảo vệ quê hương, đất nước.

3/ Đánh giá:

- Tnú có nét chung và có bước phát triển mới mẻ hơn so với A Phủ.

- Cả 2 đều là những người con ưu tú của Tổ Quốc, mang trong mình chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng, mãi mãi là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ noi theo.

=> Ý kiến trên là đúng, chính xác, phản ánh sự vận động, phát triển của văn học giai đoạn sau bao giờ cũng kế thừa và phát triển thành quả giai đoạn trước. Lí giải sự khác nhau là do hoàn cảnh ra đời của tác phẩm khác nhau. Nét đặc sắc, riêng biệt này thể hiện tài năng của người nghệ sĩ và phong cách riêng của người nghệ sĩ, sự phát triển vận động của hình tượng văn học.