(5,0 điểm):Cảm nhận của anh/chị v...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Giải chi tiết:

1/ Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đoạn trích:

- Nguyễn Khoa Điềm thuộc thế hệ nhà thơ trẻ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. Thơ ông giàu chất suy tư, cảm xúc dồn nén thể hiện tâm tư người trí thức.

- Trường ca Mặt đường khát vọng được sáng tác năm 1971 tại chiến khu Trị- Thiên, in lần đầu năm 1974, viết về sự thức tỉnh của tuổi trẻ đô thị miềnNam vùng tạm chiếm về non sông đất nước và ý thức đấu tranh giải phóng dân tộc.

- Đoạn trích Đất Nước (thuộc phần đầu của chương V) thể hiện một cách cảm nhận mới về Đất Nước. Qua đó, khơi dậy lòng yêu nước, tự hào về nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Tác giả đã sử dụng nhuần nhị, sáng tạo chất dân gian để đem lại sức hấp dẫn riêng cho đoạn trích.

2/ Cảm nhận chất dân gian trong đoạn thơ :

a/ Thành công của đoạn trích một phần lớn là ở việc tạo ra một không khí, một giọng điệu, một không gian nghệ thuật riêng đưa ta vào thế giới gần gũi, mĩ lệ và bay bổng của ca dao, truyền thuyết, của văn hóa dân gian nhưng lại mới mẻ qua cách cảm nhận, tư duy hiện đại với hình thức câu thơ tự do. Đó chính là nét đặc sắc thẩm mĩ, thống nhất với tư tưởng "Đất Nước của Nhân dân, Đất Nước của ca dao thần thoại" của đoạn trích.

b/ Chất liệu dân gian được sử dụng rất đa dạng và sáng tạo:  

- Có phong tục, lối sống, tập quán sinh hoạt, vật dụng quen thuộc (miếng trầu, tóc bới sau đầu, cái kèo, cái cột, hạt gạo xay, giã, giần, sàng, hòn than, con cúi,...).  

- Có ca dao, dân ca, tục ngữ, truyền thuyết, cổ tích. Cách vận dụng của tác giả thường là chỉ gợi ra bằng một vài chữ của câu ca dao hay một hình ảnh, một chi tiết trong truyền thuyết, cổ tích, trừ trường hợp câu dân ca Bình - Trị - Thiên được lấy lại gần nguyên vẹn ("Con chim phượng hoàng... biển khơi").  

c/ Chất liệu văn hóa, văn học dân gian được sử dụng đậm đặc đã tạo nên một không gian nghệ thuật riêng của đoạn trích, vừa bình dị, gần gũi, hiện thực, lại vừa giàu tưởng tượng, bay bổng, mơ mộng. Hơn nữa, có thể nói chất dân gian đã thấm sâu vào tư tưởng và cảm xúc của tác giả, tạo nên một đặc điểm trong tư duy nghệ thuật ở đoạn trích này.  

d/ Qua chất liệu văn hóa, văn học dân gian, Nguyễn Khoa Điềm đã làm hiển hiện diện mạo tinh thần của nhân dân với vẻ đẹp tâm hồn, lối sống trọng nghĩa nặng tình, thủy chung, đoàn kết, cần cù trong lao động, dũng cảm trong chiến đấu... Tất cả đã góp phần làm rõ tư tưởng chủ đề của đoạn trích: Đất Nước của Nhân Dân.

3/ Đánh giá:

- Thơ Nguyễn Khoa Điềm vốn giàu chất suy tưởng và triết lí, được thể hiện qua câu thơ tự do, nhịp điệu linh hoạt nên đoạn thơ còn có sự kết hợp hài hòa giữa chất dân gian và chất hiện đại.

- Việc vận dụng chất liệu văn hóa, văn học dân gian đã tạo nên một không gian nghệ thuật riêng của đoạn trích, vừa bình dị, gần gũi lại vừa giàu tưởng tượng, bay bổng.