Đọc hai đoạn thơ sau:                             ...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Giải chi tiết:

a. Hai đoạn thơ trên được rút từ truyện Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu.

b. Cần nêu được những nét chính sau:

- Nguyễn Đình Chiểu (1822 – 1888), tục gọi là Đồ Chiểu, sinh tại Gia Định (nay thuộc Thành phố Hồ Chí Minh), quê cha ở Thừa Thiên – Huế.

- Chuẩn bị bước vào kì thi Hội ở Huế (1849), được tin mẹ mất, ông trở về Gia Định chịu tang. Bất hạnh chồng chất đổ ập xuống cuộc đời, ông bị mù cả hai mắt khi tuổi đời mới hai mươi sáu. Đường công danh nghẽn lối, tình yêu bội ước, đất nước loạn li, nhưng Nguyễn Đình Chiểu quyết không gục ngã trước số phận. Ông vẫn hiên ngang ngẩng cao đầu, cống hiến trọn đời cho dân cho nước.

- Cuộc đời Đồ Chiểu là tấm gương sáng về nghị lực sống và cống hiến cho đời: một thầy giáo mẫu mực, một thầy thuốc y đức, một nhà văn yêu nước chống ngoại xâm. Thơ văn của ông là lá cờ đầu trong phong trào yêu nước kháng Pháp cuối thế kỉ XIX. Cuộc đời – thơ văn của ông mãi là ngôi sao sáng trên bầu trời văn nghệ Việt Nam.

c.

- Lời nói trong hai đoạn trích trên là của Lục Vân Tiên và ngư ông. Lời nói hay cũng chính là quan điểm sống của họ. Những tư tưởng lớn gặp nhau, họ đều có chung một suy nghĩ và hành động: “Làm ơn há dễ trông người trả ơn” (Lục Vân Tiên), “Dốc lòng nhân nghĩa há chờ trả ơn” (ngư ông). Nét đẹp của ngư ông gặp gỡ nét đẹp của Vân Tiên. Họ dốc lòng làm việc nhân nghĩa không phải để chờ trả ơn, mà coi đó là bổn phận, là lẽ sống đẹp của người giúp đỡ hành đạo.

- Tuy nhiên, trong mỗi nhân vật vẫn có nét đẹp riêng, Vân Tiên tuổi còn trẻ nên hăm hở bước vào đời với lí tưởng của người anh hùng trượng nghĩa: “Nhớ câu kiến nghĩa bất vi/ Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”. Còn ngư ông, tuổi tác đã già, làm việc nhân nghĩa và sống trong sạch, không màng danh lợi. Thích sống cuộc đời tự do, đạm bạc, hòa mình vào thiên nhiên với đầm, chích, gió, trăng, ngày ngày ngao du cùng sông nước như một ẩn sĩ.

- Quan điểm, lối sống ấy cũng chính là ước mơ, khát vọng sống của Nguyễn Đình Chiểu. Trẻ thì đội trời đạp đất, cứu khốn phò nguy, giúp đời hành đạo; khi về già được sống một cuộc đời đạm bạc, an lành, trong sạch, làm được nhiều việc nhân đức, coi thường vinh hoa phú quý.