Cho đoạn thơ:"Xót người tựa cửa hôm mai

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Căn cứ nội dung văn bản, phân tích

Giải chi tiết:

a.     Tâm trạng của nhân vật Kiều: Nỗi nhớ thương cha mẹ. b.    Tìm được hai điển cố: Sân Lai, gốc tử

- Hiệu quả:

+ Bộc lộ được lòng hiếu thảo của Kiều với mẹ cha; ngầm so sánh Kiều với những tấm gương chí hiếu xưa. 

+ Khiến lời thơ trở nên trang trọng, thiêng liêng hơn, phù hợp với việc ca ngợi tình cảm hiếu thảo hiếm có của Kiều.

c.      Thành phần tình thái trong câu "Có khi gốc tử đã vừa người ôm": "có khi"

Thành phần tình thái “có khi” là thành phần dùng để biểu hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.

d.    Chữ “xót” diễn tả tấm lòng Kiều dành cho đấng sinh thành: 

+ Nàng lo lắng xót xa nghĩ đến hình bóng tội nghiệp của cha mẹ, khi sáng sớm, lúc chiều hôm tựa cửa ngóng tin con, hay mong chờ con đến đỡ đần

+ Nàng lo lắng không biết giờ đây ai là người chăm sóc cha mẹ khi thời tiết đổi thay.

+ Nàng xót xa khi cha mẹ ngày một thêm già yêu mà mình không được ở bên cạnh để phụng dưỡng. Từ này “xót” đã  bộc lộ rõ lòng tình yêu thương, lòng hiếu thảo hết mực của nàng với cha mẹ trong hoàn cảnh phải cách xa, li biệt.

=> Xót không chỉ là thương mà còn là đau.

=> Nguyễn Du đã sử dụng từ ngữ rất tinh tế, diễn tả chính xác nỗi lòng của Kiều.