(5 điểm) Trong tác phẩm...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Giải chi tiết:

Yêu cầu về kĩ năng:

 Hiểu đề, biết cách làm bài văn nghị luận văn học. Biết phân tích dẫn chứng để làm sáng tỏ vấn đề. Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ. Hành văn trôi chảy. Văn viết có cảm xúc. Không mắc các lỗi diễn đạt, dùng từ, ngữ pháp, chính tả.

Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau song cần đáp ứng được những ý cơ bản sau:

1.Giới thiệu chung

- Nguyễn Tuân là một nghệ sĩ lớn, một phong cách nghệ thuật độc đáo, nổi bật nhất là sự tài hoa uyên bác. Ông có sở trường ở thể tùy bút. 

- "Người lái đò sông Đà"  là một trong những tác phẩm đặc sắc, kết tinh nhiều mặt phong cách Nguyễn Tuân, được in trong tập Sông Đà năm 1960.Tác phẩm viết về vẻ đẹp và tiềm năng của thiên nhiên và con người Tây Bắc. 

- Trong tác phẩm Người lái đò Sông Đà, nhà văn Nguyễn Tuân tự coi mình là người “đi tìm cái thứ vàng của màu sắc núi sông Tây Bắc...”

2. Chứng minh

a. Giải thích ý kiến của Nguyễn Tuân

- Trong câu văn của Nguyễn Tuân, chữ “vàng” không được dùng với nghĩa đen. Nhà văn dùng chữ “vàng” với ý chỉ vẻ đẹp và sự quý giá.

- “Cái thứ vàng” của màu sắc núi sông Tây Bắc không có gì khác là vẻ đẹp của con Sông Đà và nó hiện ra thật độc đáo qua ngòi bút tài hoa, uyên bác của Nguyễn Tuântrong tùy bút Người lái đò Sông Đà.

b. Phân tích

* Người lái đò Sông Đà - sự phát hiện chất vàng quý báu của một dòng sông.

- Trong Người lái đò Sông Đà, Nguyễn Tuân miêu tả một con Sông Đà “hung bạo”. Song qua sự hung bạo của dòng sông, ta vẫn thấy ở Sông Đà một biểu tượng về sức mạnh dữ dội và vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên đất nước. Đó là:

+ Những cảnh đá bờ sông dựng vách thành.

+ Những quãng dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió,...

+ Những cái hút nước xoáy tít.

+ Thác nước Sông Đà réo gầm với nhiều cung bậc âm thanh phong phú.

+ Đá trên sông dàn bày thạch trận với nhiều vòng vây lắt léo.

- Còn có một con Sông Đà thơ mộng, trữ tình:

+ “Tuôn dài, tuôn dài như áng tóc trữ tình” gợi tả vẻ đẹp mềm mại

+ Dòng nước thay đổi theo mùa.

+ Dưới hạ lưu con sông chảy êm đềm.

+ Hai bên bờ cảnh vật yên tĩnh, nên thơ: một nương ngô nhú lên mấy lá ngô non, cỏ gianh đồi núi đang ra những búp nõn, một đàn hươu cúi đầu ngốn cỏ gianh... Bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử, bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa...

+ Con Sông Đà gợi cảm, trữ tình mang màu sắc Đường thi, gợi nhớ những câu thơ tình tứ của Tản Đà...

* Nghệ thuật:

- Nguyễn Tuân đã vận dụng vốn tri thức phong phú về nhiều mặt để miêu tả con sông Đà đem đến cho người đọc những trang viết hấp dẫn, lý thú kết hợp với những ví von, so sánh, liên tưởng, tưởng tượng độc đáo, bất ngờ và thú vị.

- Khi miêu tả Sông Đà, Nguyễn Tuân sử dụng vốn từ ngữ phong phú, sống động, giàu hình ảnh và có sức gợi cao. Câu văn đa dạng, giàu nhịp điệu, co duỗi nhịp nhàng, có lúc hối hả, gân guốc, có lúc chậm rãi trữ tình.

3. Đánh giá chung

- Qua hình tượng con Sông Đà, Nguyễn Tuân đã thể hiện tình yêu mến tha thiết đối với thiên nhiên, đất nước. Với ông, thiên nhiên là một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời của tạo hóa, là thứ vàng quý giá. Cảm nhận và miêu tả con Sông Đà, Nguyễn Tuân đã chứng tỏ sự tài hoa, uyên bác và lịch lãm của mình. Hình tượng Sông Đà chính là phông nền cho sự xuất hiện và tôn vinh vẻ đẹp của người lao động trong chế độ mới.