(5.0 điểm)Thuyền ta lái gió v...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

phân tích, tổng hợp

Giải chi tiết:

1/ Giới thiệu chung:

- Huy Cận là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thơ ca hiện đại Việt Nam. Sau Cách mạng, ông nhanh chóng hòa nhập vào công cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc chống thực dân Pháp  xâm lược. Hòa bình lập lại, từng trang thơ Huy Cận ấm áp hơi thở của cuộc sống mới đang lên.

- Bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" nằm trong tập "Trời mỗi ngày lại sáng", được sáng tác ở Hòn Gai, năm 1958, nhân một chuyến tác giả đi thực tế  dài ngày. Ra đời giữa bối cảnh miền Bắc mới hoà bình, đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, nhân dân thực sự được làm chủ cuộc đời, làm chủ đất nước, bài thơ được đánh giá là một trong những bài thơ hay của thơ ca Việt Nam hiện đại.

- Đoạn trích miêu tả rất thành công hình ảnh những ngư dân đánh cá giữa biển đêm. 

2/ Phân tích hình ảnh người lao động đánh cá trên biển:

Cảm hứng về lao động và cảm hứng lãng mạn cách mạng làm nên hình ảnh người lao động nổi bật trên nền của thiên nhiên biển cả quê hương tươi đẹp, hùng vĩ:

+ Khí thế hăng hái, tư thế hùng dũng, mạnh mẽ như những chiến sỹ xung trận:

                   Thuyền ta lái gió với buồm trăng

                   ...

                   Dàn đan thế trận lưới vây giăng

Hình ảnh thơ vừa thực vừa lãng mạn: lái gió, buồm trăng, lướt giữa mây cao, ra đậu dặm xa,dò bụng biển, dàn đan thế trận, vây giăng đã tạo sự khỏe khoắn của những con thuyền đánh cá đêm trên biển. Đoàn thuyền lướt đi trên mặt biển như đang lướt giữa trời mây. Một loạt động từ chỉ hoạt động: lái, lướt, ra, dò, vây giăng, dàn đan gợi tả hoạt động tích cực, khẩn trương, hăng hái của đoàn thuyền như đang bước vào trận chiến. Bút pháp phóng đại khoa trương khiến con thuyền nhỏ bé trở thành con thuyền kì vĩ, khổng lồ ngang tầm vũ trụ. Miêu tả hình ảnh đoàn thuyền nhà thơ làm nổi bật tư thế, sức mạnh của con người trước thiên nhiên, vũ trụ.

+ Khí thế lao động đậm chất thơ:

                   Ta hát bài ca gọi cá vào,

                   ...

                   Nuôi lớn đời ta tự thuở nào

Từ "hát" tiếp tục được láy lại, bộc lộ niềm vui phới phới, lạc quan, yêu đời, tràn đầy niềm tin yêu vào cuộc sống mới. Hình ảnh thơ bay bổng, lãng mạn "hát gọi cá, gõ thuyền, nhịp trăng" tô đậm vẻ đẹp của người ngư dân: hăng say lao động, biến công việc nặng nhọc thành công việc nhẹ nhàng, đầy chất thơ. Hai câu thơ sau là tiếng lòng yêu mến và biết ơn vô hạn với biển cả, thiên nhiên.

+ Kết thúc đêm đánh cá với ý chí quyết tâm, nỗ lực, khẩn trương, sức mạnh phi thường:

                  Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,

                  ...

                  Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng

Hình ảnh sao mờ gợi sự chuyển giao về thời gian, một đêm lao động sắp kết thúc. Cả đoạn thơ toát lên khí thế lao động khẩn trương, tích cực, chạy đua cùng thời gian để thu về những mẻ lưới bội thu giữa bức tranh thiên nhiên thêm rực rỡ sắc màu.

=> Bằng cảm hứng lãng mạn, cảm hứng về thiên nhiên vũ trụ và về lao động cùng những hình ảnh kì vĩ, tráng lệ, giọng thơ khỏe khoắn, hào hùng, nhà thơ đã làm nổi bật vẻ đẹp của những người lao động mới: làm chủ quê hương, làm chủ biển trời với tình yêu lao động, yêu quê hương đất nước sâu sắc. Đó chính là cái hay, cái đẹp làm nên sức hấp dẫn cho bài thơ.

3/ Trách nhiệm của ngư dân trong việc bảo về chủ quyền biển đảo quê hương:

Với ngư dân, nghề biển là nghề cha truyền con nối. Biển đảo là quê hương của họ hàng trăm năm nay. Họ lớn lên ở biển, sống với biển. - Biển là nguồn sống của họ. Đồng thời là khu vực có ý nghĩa quan trọng về mặt chính trị, an ninh quốc phòng. Bởi vậy, mỗi ngư dân cần có trách nhiệm bảo vệ chủ quyền biển bảo.

4/ Kết luận chung:

Khẳng định hình ảnh những người ngư dân lao động trên biển trong đoạn thơ thật đẹp, thật đáng trân trọng. Hình ảnh của họ chính là vóc dáng của dân tộc một thời hào hùng.