Cảnh ngộ của người nông dân trước Cách mạng tháng...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng).

- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,…) để tạo lập một văn bản nghị luận văn học.

Giải chi tiết:

Giới thiệu tác giả, tác phẩm, ý kiến nhận xét

- Kim Lân là cây bút truyện ngắn xuất sắc của văn học Việt Nam hiện đại. Ông thường viết về nông thôn và người nông dân. Ông viết chân thật, xúc động về cuộc sống và người dân quê mà ông hiểu sâu sắc cảnh ngộ và tâm lí của họ - những con người gắn bó tha thiết với quê hương và cách mạng.

- Vợ nhặt là truyện ngắn xuất sắc nhất của Kim Lân in trong tập Con chó xấu xí (1962). Tiền thân của truyện ngắn này là tiểu thuyết Xóm ngụ cư – được viết ngay sau Cách mạng tháng Tám nhưng dang dở và thất lạc bản thảo. Sau khi hòa bình lập lại (1954), ông dựa vào một phần cốt truyện cũ để viết truyện ngắn này.

Cảnh ngộ của người nông dân trước Cách mạng tháng Tám qua tác phẩm “Vợ nhặt”

Truyện ngắn miêu tả tình cảnh thê thảm của người nông dân trước Cách mạng, trong nạn đói năm 1945

- Thời gian nghệ thuật: Năm Ất Dậu 1945 – năm diễn ra nạn đói khủng khiếp trong lịch sử.

- Không gian nghệ thuật: Bối cảnh năm đói. Cái đói tràn đến khiến con người không thể chống cự được.

+ Màu sắc: màu xanh xám của da người, màu đen kịt của đàn quạ bay trên trời.

+ Mùi vị: mùi ẩm thối của rác rưởi và mùi gây của xác người, mùi đốt đống dấm khét lẹt.

+ Âm thanh: tiếng quạ gào lên từng hồi, tiếng hờ khóc từ những nhà có người chết.

+ Đường nét: sáng nào cũng có 3, 4 thây người nằm chết còng queo nằm bên đường. Tác giả 2 lần so sánh người với ma.

è Không né tránh sự thật, phơi bày sự thật. Nhưng giá trị thật sự của tác phẩm là ở chỗ: từ trong bóng tối của cái đói, cái chết, tác giả tìm thấy ánh sáng của vẻ đẹp tâm hôn con người.

Nổi bật trong khung cảnh đó là các nhân vật Tràng, bà cụ Tứ và thị (người vợ nhặt) là những điển hình cho người nông dân nghèo, bị nạn đói năm 1945 đẩy vào tình cảnh dở khóc dở cười:

- Tràng vì thân phận nghèo hèn nên không thể cưới vợ đàng hoàng mà đành phải “nhặt” vợ.

- Người vợ nhặt vì thân phận khốn cùng nên rất cần một chỗ tựa nương, đành đánh liều theo làm vợ Tràng chỉ bằng mấy lời bông đùa và bốn bát bánh đúc.

- Bà cụ Tứ, mẹ của Tràng vì nghèo không thể lo cho con được một người vợ nên đành chấp nhận người đàn bà kia.

Liên hệ tác phẩm “Chí Phèo”

* Giới thiệu tác giả, tác phẩm

* Giới thiệu nhân vật

* Phân tích tình cảnh của nhân vật:

- Nhân vật Chí Phèo là một điển hình cho người nông dân nghèo, bị xã hội thực dân phong kiến đẩy vào con đường lưu manh hóa, bị hủy hoại nhân hình và nhân tính.

- Khi thức tỉnh, Chí Phèo khao khát hoàn lương để làm người lương thiện nhưng bị xã hội cự tuyệt. Chí Phèo rơi vào bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người và cuối cùng dẫn đến một thảm kịch – cái chết đầy bi phẫn.

* So sánh điểm giống nhau và khác nhau:

- Giống nhau:

+ Cả hai nhân vật đều là những người nông dân trong tình cảnh khốn cùng

+ Họ mang những vẻ đẹp về tâm hồn

- Khác nhau:

+ Truyện ngắn “Vợ nhặt”, người nông dân tìm được con đường giải thoát cho mình

+ Truyện ngắn “Chí Phèo”, người nông dân chưa tìm được con đường giải thoát cho mình và cuối cùng chọn cái chết

- Lí giải:

+ Truyện ngắn “Vợ nhặt” được viết sau Cách mạng tháng Tám, nhà văn ít nhiều chịu ảnh hưởng của cảm quan Cách mạng

+ Truyện ngắn “Chí Phèo” được viết trước Cách mạng, nhà văn tuân thủ bút pháp chủ nghĩa hiện thực

Tổng kết