Trả lời các câu hỏi bài 8: Ứng phó các tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên

I. Khởi động

Nam đang trên đường đi học vẻ thì trời đổ cơn dông. Mây đen kéo đến và sấm sét bắt đầu nổi lên. Em hãy giúp Nam chọn một vị trí trú ẩn an toàn và giải thích vì sao không nên trú ẩn ở những vị trí còn lại.

A. Dưới gốc cây to.

B. Trong lều.

C. Dưới mái hiên của căn nhà.

Trả lời:

Vị trí trú ẩn an toàn là C. Dưới mái hiên của căn nhà. Vì dưới gốc cây, và trong lều có thể mưa vẫn bị dột, và nguy hiểm nếu có sấm sét.

II. Khám phá

1. Nhận biết tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên

Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:

a) Em quan sát được những hiện tượng nguy hiểm nào từ các hình ảnh trên?

b) Những hiện tượng nguy hiểm đó gây ảnh hưởng đến con người như thế nào?

c) Theo em, thế nào là tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên ?

Trả lời:

a) Những hiện tượng nguy hiểm là:

1. Trời giông, sấm sét

2. Sạt lở đất

3. Lũ lụt

4. Hạn hán

b) Những hiện tượng nguy hiểm đó gây ảnh hưởng đến con người về sức khỏe, tính mạng, tinh thần, tài sản.

c) Theo em, tình huống nguy hiểm là tình huống nguy hiểm bất ngờ do các hiện tượng tự nhiên gây ra, làm tổn hại đến tính mạng, tài sản của con người và xã hội.

2. Hậu quả do các tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên

Đọc thông tin, quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi: 

CƠN BÃO SỐ 5

Sáng ngày 1/9/2020, cơn bão số 5 mang tên Noul, mạnh cấp 10, giật cấp 12 đã đổ bộ vào các tỉnh miền Trung nước ta, gây ra những thiệt hại nặng nề cho các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Quảng Nam. Do ảnh hưởng của bão, rất nhiều căn nhà bị sập; hàng trăm điểm trường học bị ngập, bị tốc mái phòng học, sập hàng rào, hư hỏng thiết bị dạy học; hàng chục nghìn héc-ta lúa bị ngập nặng; nhiều cột điện bị gãy đổ; nhiều tuyến đường, khu dân cư bị ngập nặng trong nước.

a) Thông tin và các bức ảnh trên cho thấy cơn bão số 5 (năm 2020) gây ra những thiệt hại gì đối với các địa phương chịu ảnh hưởng trực tiếp ?

b) Theo em, nguy hiểm từ thiên nhiên có thể gây nên những hậu quả như thế nào đối với con người và xã hội?

Trả lời:

a)  Thông tin và các bức ảnh trên cho thấy cơn bão số 5 (năm 2020) gây ra những thiệt hại:

Nhiều căn nhà bị sập, hàng trăm trường học bị ngập, bị tốc mái phòng học, sập hàng rào, hư hỏng thiết bị dạy học, hàng chục héc-ta đất bị ngập nặng, nhiều cột điện bị gãy đổ, nhiều tuyến đường, khu dân cư bị ngập nặng trong nước.

b)  Theo em, nguy hiểm từ thiên nhiên có thể gây nên những hậu quả về tài sản, tính mạng, của con người và xã hội con người.

3. Ứng phó với các tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên

Em sẽ làm gì nếu em là các bạn trong mỗi tình huống dưới đây?

Tình huống 1:

Hạnh đang xem chương trình ti vi yêu thích thì trời bỗng nổi cơn giông, mây đen ùn ùn kéo đến, sấm chớp đùng đùng, trời mưa tầm tã.

Tình huống 2:

Tà Nua là con suối duy nhất chảy qua khe núi dẫn đến Trường Trung học cơ sở X. Trên đường Phương đi học thì thấy nước suối dâng cao sau trận lũ đêm qua.

Tình huống 3:

Tâm đi kiếm củi qua sườn dốc đang bị sạt lở do sau trận mưa bão lớn, kéo dài.

Trả lời: 

Tình huống 1: Em sẽ tắt tivi và rút điện, đóng cửa sổ nhà để tránh trường hợp sấm sét làm hỏng điện.

Tình huống 2: Báo với phường, và những người dân gần đó về tình trạng nước dâng cao có thể nguy hiểm tới các bạn học sinh đi qua sông.

Tình huống 3: Em sẽ dừng lại và không kiếm củi nữa và báo với cấp chính quyền có biện pháp xử lý dốc bị sạt lở. Thông báo với mọi người về con dốc bị sạt lở đó để mọi người tránh khi qua con dốc đó.

III. Luyện tập

1. Kể lại những nguy hiểm từ thiên nhiên đã xảy ra tại nơi em sinh sống. Những nguy hiểm đó đã gây ra hậu quả gì đối với con người và tài sản?

Trả lời: 

Những nguy hiểm từ thiên nhiên đã xảy ra tại nơi em sống là lũ lụt, hạn hán, mưa giông, sấm sét. Hậu quả nguy hiểm đã xảy ra là ảnh hưởng xấu đến của cải, tài sản, mùa màng bị phá hoại; nặng hơn là thiệt hại tính mạng. 

2. Một cơn lốc xoáy mạnh di chuyển đến gần nhóm bạn đang chơi ở công viên. Thay vì chạy tìm chỗ trú như các bạn, Thành vội lấy điện thoại trong túi áo măng ra chụp ảnh “cơn lốc”. Thành tin rằng đây sẽ là bức ảnh độc đáo nhất chưa ai từng có. Em có đồng tình với việc làm của Thành không? Vì sao?

Trả lời:

Em không đồng ý với việc làm của Thành. Vì trong tình huống nguy hiểm như thế bạn nên tìm chỗ trú. Sự chủ quan có thể khiến bạn gánh hậu quả nặng nề.

3. Em đồng tình hoặc không đồng tình với việc làm nào dưới đây? Tại sao?

A. Trời mưa rất to, hai bạn Lâm và Hưng vẫn đạp xe về nhà, dù không có áo mưa.

B. Trong khi đang có sấm sét, Bình vấn sử dụng tivi và các thiết bị điện.

C. Được cảnh báo về cơn dông sắp đến, Hồng và các bạn quyết định ở lại trường, đợi khi trời hết dông mới đi về nhà.

D. Con đường từ trường về nhà bị chia cắt bởi nước lũ lên nhanh, các bạn nam tranh thủ thi xem ai bơi được xa nhất.

Trả lời:

Em đồng tình: C. Được cảnh báo về cơn giông sắp đến, Hồng và các bạn quyết định ở lại trường, đợi khi trời hết dông mới đi về nhà. Các bạn rất biết cách bảo vệ bản thân trước những nguy hiểm từ thiên nhiên. 

Em không đồng tình:

A. Trời mưa rất to, hai bạn Lâm và Hưng vẫn đạp xe về nhà, dù không có áo mưa. Vì các bạn có thể bị cảm lạnh do bị ướt mưa trong lúc đi về nhà. Ngoài ra, mưa to gây cản trở tầm nhìn, vì vậy, các bạn có thể bị nguy hiểm nếu không chú ý. 

B. Trong khi đang có sấm sét, Bình vấn sử dụng tivi và các thiết bị điện. Vì sử dụng điện trong lúc có sấm sét có thể gây cháy nổ, giật điện cho người sử dụng, rất nguy hiểm cho tính mạng con người.

D. Con đường từ trường về nhà bị chia cắt bởi nước lũ lên nhanh, các bạn nam tranh thủ thi xem ai bơi được xa nhất. Vì hành động “thi xem ai bơi được xa nhất” trong lũ là hành động ham chơi và không quan tâm đến tính mạng bản thân trong tình huống nguy hiểm,. Nước lũ chảy xiết và mạnh có thể gây thiệt mạng cho các bạn nếu không cẩn thận. 

IV. Vận dụng

1. Lập kế hoạch cá nhân về cách ứng phó với tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên. Chia sẻ với các bạn trong lớp, trong nhóm về kế hoạch của mình.

Trả lời:

• Khi gặp sấm sét: 

• Chú ý tránh dây điện, kim loại, biển quảng cáo… phía trên đầu.

• Tránh nơi trống vắng, quang đãng như: cánh đồng, nhà kho, bãi đỗ xe, các công trình không có thiết bị chống sét, ở sân thượng, tháp… vì dễ bị sét đánh.

• Tránh những hàng rào kim loại, tồn (nơi công trình xây dựng, sửa chữa), xe cộ, nhà kho, nhà tạm bợ, mái hiên bằng tôn, lều dã ngoại, hay dụng cụ cá nhân vì có thể dẫn điện, dễ gặp tai nạn.

•  Không đội mũ, áo, ô dù, dùng đồ có kim loại vì dễ bị sét đánh.

• Không đứng thành nhóm người gần nhau.

• Đi đường chú ý quan sát dây điện vì khi dây đứt, chưa kịp cắt điện rất dễ bị điện giật.

• Khi gặp lũ lụt: 

• Thường xuyên nghe dự báo về thông tin khẩn cấp hiện thời và các chỉ dẫn. Nếu được yêu cầu sơ tán hãy thực hiện ngay lập tức.

• Nếu bị kẹt trong nhà, ngắt hết các nguồn điện sinh hoạt, di chuyển lên điểm cao nhất. Đừng trèo lên tum nhà bị đóng vì  có thể bị mắc kẹt bởi nước lũ đang dâng lên. Chỉ lên mái nhà nếu cần thiết và khi đã ở đó, hãy phát đi dấu hiệu cần giúp đỡ.

• Không đi bộ, bơi hoặc lái xe qua dòng nước đang chảy mạnh. Nếu phải đi bộ trong nước, hãy đi ở nơi dòng nước không chảy mạnh. 

• Tránh xa các cây cầu bên trên dòng nước chảy mạnh.

• Không cố lái xe vào khu vực có biển báo nguy hiểm. Đặc biệt thận trọng khi lái xe vào ban đêm vì khó nhận ra mối nguy hiểm lũ lụt hơn.

2. Mỗi nhóm xây dựng một thông điệp về cách học sinh ứng phó với tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên. Các nhóm giới thiệu thông điệp trước cả lớp.

Trả lời: Xây dựng thông điệp “Bảo vệ bản thân khỏi thiên tai”, “Tính mạng là trên hết”, “Ứng phó thiên tai”,... 

3. Em cùng bạn lập dự án tuyên truyền về phòng ngừa tai nạn do các tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên, dành cho thiếu niên ở địa phương em đang sống theo hướng dẫn:

- Tên dự án.

- Đối tượng dự án hướng tới.

- Các tai nạn do nguy hiểm tử thiên nhiên cần phải phòng ngừa ở địa phương.

- Cách phòng ngừa, ứng phó với nguy hiểm.

Trả lời

• Tên Dự án: Tìm hiểu về ứng phó với tình huống nguy hiểm từ thiên nhiên.

• Đối tượng dự án hướng tới: học sinh, sinh viên

• Tai nạn do nguy hiểm từ thiên nhiên cần phải phòng ngừa ở địa phương: Lũ lụt quét, cuốn trôi tài sản và người.  

• Cách phòng ngừa, ứng phó với nguy hiểm: 

• Tìm hiểu các lộ trình sơ tán, các kế hoạch trú ẩn và ứng phó với lũ quét. Khi có khả năng xảy ra lũ quét hãy chủ động sơ tán, đừng chờ đến khi có hướng dẫn di chuyển.

• Chuẩn bị sẵn các nhu yếu phẩm trong trường hợp bạn phải rời đi ngay lập tức hoặc nếu các dịch vụ bị cắt. Bạn nên dự trữ nước uống, lương thực, thực phẩm, thuốc men, các vật dụng cần thiết đủ dùng ít nhất trong bảy ngày. Chuẩn bị thêm pin, ắc-quy và nạp điện cho điện thoại và các thiết bị quan trọng khác.

• Lưu giữ các số điện thoại và địa chỉ liên lạc trong trường hợp khẩn cấp. Đề phòng lũ xảy ra vào ban đêm.