IV. Luyện tập và vận dụng

Câu hỏi 1: Em hãy phân biệt 3 dạng vận động của nước biển và đại dương: sóng, thủy triều và dòng biển.

Trả lời:

Câu hỏi 2: Chọn một trong hai nhiệm vụ sau:

1. Hãy nêu tác động của sóng và thủy triều với cuộc sống người dân ven biển

2. Hãy sưu tầm tư liệu về ảnh hưởng của dòng biển nóng và dòng biển lạnh nơi chúng chảy qua.

Trả lời:

a. Tác động của sóng và thủy triều với cuộc sống người dân ven biển:

• Tác động tích cực:

• Sóng biển:

• Sóng biển giúp chạy tua bin phát điện, giúp tiết kiệm năng lượng, giúp nước ta có các bãi biển đẹp thu hút nhiều khách du lịch

• Điều hòa khí hậu

• Đưa chất dinh dưỡng từ sâu dưới đáy đại dương lên mặt nước

• Giữ vững cân bằng sinh học trong cả đại dương và lục địa

• Tham gia một phần vào tuần hoàn nước và trao đổi nước giữa các đại dương

• Một phần nào đó đóng góp vào lịch sử loài người qua các cuộc di dân bằng đường biển (VD như dẫn người ĐNA đến các quần đảo trên Thái Bình Dương)

• Thủy triều;

• Lợi dụng thuỷ triều để thả đáy, khai thác thuỷ sản theo sự lên xuống của thuỷ triều, không tốn kém năng lượng và sức lực

• Nghề nuôi trồng thủy sản cho năng suất cao, có sự đóng góp đáng kể của thuỷ triều do sự lưu thông nước trong các ao hồ, đầm, kênh, rạch mỗi khi thuỷ triều lên, xuống.

• Trong công nghiệp người ta cũng đã lợi dụng mực nước triều lên xuống để lấy nước tưới ruộng và tiêu nước mỗi khi úng ngập, thau chua rửa mặn, xổ phèn trong từng vùng quy hoạch.

• Tác động tiêu cực:

• Sóng: sóng thần gây thiệt hại cả về người và của

• Thủy triều: Mùa lũ thuỷ triều lên làm thoát lũ chậm, triều truyền sâu vào dòng sông gây ngập mặn đồng ruộng vùng hạ du. Trong mùa bão có thể xảy ra nước dâng mạnh cùng với thuỷ triều, khi triều lên có thể ảnh hưởng sâu vào vùng đồng bằng ven biển, thuỷ triều cũng có liên quan trực tiếp đến quá trình chuyển tải bồi tích bùn cát, thay đổi dòng dẫn vùng hạ du. Vùng đồng bằng sông Cửu Long với ảnh hưởng phức tạp của thuỷ triều, lũ xâm nhập mặn do nước dâng gây ảnh hưởng không nhỏ đến phân vùng nông nghiệp và thuỷ lợi.

b. Ảnh hưởng của dòng biển nóng và dòng biển lạnh đối với các vùng ven bờ nơi chúng chảy qua:

- Ảnh hưởng đến khí hậu của các vùng đất ven biển mà chúng chảy qua:

• Dòng biển nóng làm tăng nhiệt độ không khí ở các vùng đất ven bờ, và tạo điều kiện nước biển bốc hơi tạo mây mưa nếu được gió đưa vào bờ.

• Dòng lạnh làm giảm nhiệt độ ven bờ, hơi nước trong các khối khí qua dòng lạnh bị chặn lại hình thành sương mù ngoài biển, nên khối khí qua dòng lạnh vào bờ thường có tính chất khô hạn hình thành hoang mạc ở các vùng ven bờ.

- Ảnh hưởng tới sự di cư và phân tán của rất nhiều loại sinh vật.

- Có vai trò trong các quá trình địa chất, địa mạo: di chuyển trầm tích biển, tham gia vào quá trình mài mòn và xâm thực bờ biển, tham gia vào quá trình hình thành địa hình đáy biển (trực tiếp cũng như gián tiếp). Vai trò di chuyển vật chất này hiện nay còn thể hiện rõ ở việc di chuyển các loại rác thải, dầu loang

- Các loại dòng biển khác cũng có ảnh hưởng đến nhiệt độ, áp suất, độ ẩm vùng ven bờ nên ảnh hưởng lớn đến khí hậu nơi đó.