Bài 3: Siêng năng, kiên trì

I. KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Em hãy cùng các bạn tham gia trò chơi "Ai nhanh hơn"

1. Tìm những câu ca dao, tục ngữ nói về siêng năng, kiên trì. Ai tìm được nhanh và nhiều câu đúng hơn sẽ chiến thắng.

2. Chia sẻ hiểu biết của em về ý nghĩa của những câu ca dao, tục ngữ đã tìm được.

Trả lời:

a) Những câu ca dao, tục ngữ về siêng năng, kiên trì.

•  Có chí thì nên.

•  Có chí làm quan, có gan làm giàu.

•  Người có chí thì nên, nhà có nền thì vững.

•  Mưu cao chẳng bằng chí dày.

•  Thua keo này bày keo khác

b) Chia sẻ hiểu biết của em về ý  nghĩa của những câu ca dao, tục ngữ trên:

Ca dao, tục  ngữ	Ý nghĩa
Có chí thì nên	Câu tục ngữ nói về ý chí kiên trì, nhẫn nại, kiên nhẫn và cẩn thận của con người. Kiên trì, nhẫn nại, kiên nhẫn và cẩn thận là những đức tính mà con người rất cần trong cuộc sống hiện nay. Những đức tính ấy sẽ giúp con người làm việc tỉ mỉ, thận trọng và có những kết quả tốt trong công việc cũng như cuộc sống. Tuy nhiên, sự cẩn thận, tỉ mỉ cũng cần có mức độ chứ không nên chậm rãi quá sẽ dẫn đến kết quả không tốt.
Có chí làm quan, có gan làm giàu.	Đây là câu tục ngữ nói về ý chí cầu tiến của bản thân mỗi con người, mỗi người có những ý chí, những ý muốn cho cuộc sống của mình. Câu tục ngữ nói rằng nếu có chí chúng ta sẽ làm quan, nếu có gan thì chúng ta sẽ làm giàu. Con người cần có những sự kiên trì, nhẫn nại, kiên nhẫn để cuộc sống được tốt đẹp hơn.
Người có chí thì nên, nhà có nền thì vững.	Những đức tính kiên trì, nhẫn nại, cẩn thận và kiên nhẫn là những đức tính cần thiết trong cuộc sống này. Những đức tính ấy sẽ giúp con người có những điều tốt đẹp trong cuộc sống cũng như trong công việc, những người có sự kiên nhẫn sẽ thành công.
Mưu cao chẳng bằng chí dày.	Ý chí của con người luôn thể hiện ở sự kiên nhẫn, nhẫn nại, khi con người có ý chí thì chuyện gì cũng qua. Câu tục ngữ đã nói lên điều ấy, khi chúng ta có những tính toán nhưng không có được ý chí dày thì chúng ta sẽ không làm được gì.
Thua keo này bày keo khác.	Câu tục ngữ nói đến sự kiên nhẫn, nhẫn nại của con người, khi con người thất bại trong cuộc sống nhưng không nản chí thì điều đó thật tuyệt vời, nói đến lòng kiên trì, quyết tâm của con người.

 II. KHÁM PHÁ

1. Siêng năng, kiên trì và biểu hiện của siêng năng, kiên trì

Câu hỏi 1: Em hãy đọc thông tin sau và trả lời câu hỏi:

1. Mạc Đĩnh Chi đã nỗ lực như thế nào để thi đỗ trạng nguyên?

2. Em hiểu thế nào là siêng năng, kiên trì?

Trả lời:

a. Để thi đỗ trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi đã rất nỗ lực học hành:

+ Tranh thủ ghé qua lớp học ở gần nhà, đứng ngoài cửa nghe thầy giảng.

+ Ngày nhặt củi lo kiếm sống, tối về cậu lại lo ôn luyện, học bài, bắt đom đóm bỏ vào vỏ trứng lấy ánh sáng để học, dùng lá để tập viết.

b. Theo em, siêng năng, kiên trì là:

+ Siêng năng là đức tính của con người biểu hiện ở sự cần cù, tự giác, miệt mài, làm việc thường xuyên, đều đặn.

+ Kiên trì là sự quyết tâm làm đến cùng dù khó khăn, gian khổ.

Câu hỏi 2: Em hãy quan sát tranh để trả lời câu hỏi:

1.  Xác định các hành vi, việc làm thể hiện sự siêng năng, kiên trì và chưa thể hiện siêng năng, kiên trì trong mỗi bức tranh?

2.  Kể thêm các biểu hiện siêng năng, kiên trì trong học tập, lao động và trong cuộc sống mà em biết?

Trả lời:

a) Việc làm thể hiện sự siêng năng, kiên trì: 1, 2, 3

   Chưa thể hiện siêng năng, kiên trì: 4

b) Biểu hiện siêng năng, kiên trì trong học tập, lao động và trong cuộc sống mà em biết: đi học, đi làm đúng giờ, làm bài tập đầy đủ trước khi đến lớp, không nản lòng khi gặp bài toán khó...

2. Ý nghĩa của siêng năng, kiên trì

Câu hỏi: Em hãy đọc trường hợp dưới đây và cho biết siêng năng, kiên trì của Hoa và Vân đã đem lại kết quả như thế nào?

Trả lời:

Em thấy sự siêng năng, kiên trì của Hoa đã đem lại kết quả: trình độ tiếng Anh của Hoa tiến bộ rõ rệt.

Em thấy sự siêng năng, kiên trì của Vân đã đem lại kết quả: Vân đã giảm cân và có ngoại hình cân đối.

III. LUYỆN TẬP

Câu hỏi 1: Em hãy quan sát tranh và trả lời câu hỏi. 

• Theo em, bạn trong tranh cần làm gì để có kết quả học tập tốt hơn?

• Bạn Nam đã siêng năng, kiên trì như thế nào để thực hiện được ước mơ của mình?

Trả lời:

Ảnh 1. Theo em, bạn trong tranh cần kiên trì và chăm chỉ hơn trong học tập để có kết quả học tập tốt hơn.

Ảnh 2. Bạn Nam đã siêng năng, kiên trì tập luyện bóng đá hằng ngày để thực hiện được ước mơ của mình.

Câu hỏi 2: Xử lý tình huống: 

Tình huống 1: Năm học này, Hân dự định đăng ký tham gia cuộc thi hùng biện bằng tiếng Anh do nhà trường tổ chức. Nhưng Hân lo lắng vì vốn từ vựng tiếng Anh của mình còn hạn chế nên đắn đo không biết có nên dự thi hay không.

1.  Theo em, Hân có nên tham gia cuộc thi không? Tại sao?

2.  Hân cần làm gì để thực hiện được mục tiêu của mình?

Trả lời: 

a) Theo em, Hân nên tham gia. Tại vì đó là cơ hội để bạn học hỏi và trau dồi thêm những gì mà bạn đang thiếu. 

b) Hân cần cố gắng, kiên trì, chăm chỉ học từ vựng mỗi ngày.

Tình huống 2: Lớp 6A có phong trào thi đua giải các bài toán khó. Mặc dù là thành viên trong lớp nhưng Hòa thường xuyên bỏ qua, không làm những bài toán khó vì ngại suy nghĩ.

1. Việc làm của Hòa trong tình huống trên thể hiện bạn thiếu đức tính gì?

2. Nếu là bạn của Hòa, em sẽ khuyên Hòa điều gì?

Trả lời:

1.  Việc làm của Hòa trong tình huống trên thể hiện bạn thiếu đức tính chăm chỉ và kiên trì.

2.  Nếu là bạn của Hòa em sẽ khuyên bạn nên cố gắng chăm chỉ tham gia, vì qua các phong trào này bạn học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm và đặc biệt là trau dồi cho bạn một lượng kiến thức lớn.

IV. VẬN DỤNG

Câu hỏi 1: Em hãy sưu tầm 1 tấm gương về siêng năng, kiên trì và viết bài học rút ra từ tấm gương đó?

Trả lời:

Tấm gương về siêng năng, kiên trì mà em biết là thầy Nguyễn Ngọc Ký.

=> Bài học rút ra từ tấm gương thầy Nguyễn Ngọc Ký là: dù ở bất kể ở tình huống nào, hoàn cảnh khó khăn nào cùng cần phải lạc quan, chăm chỉ, cố gắng thích nghi, kiên trì học tập để trở thành người có ích cho xã hội.

Câu hỏi 2: Em hãy xây dựng và thực hiện kế hoạch khắc phục những biểu hiện chưa siêng năng, kiên trì của bản thân, sau đó chia sẻ kết quả thực hiện với thầy cô và các bạn?

Trả lời: 

Biểu hiện chưa siêng năng, kiên trì	Kế hoạch khắc phục
+ Dậy muộn. + Lười tập thể dục buổi sáng + Lười làm bài tập về nhà + Chưa giúp bố mẹ việc nhà mỗi khi rảnh rỗi….	+ Lập thời gian biểu cho mình: Ví dụ sáng dạy từ mấy giờ, …. + Dậy sớm. + Kiên trì tập thể dục. + Làm bài tập thường xuyên,...