Bài 3: Cấu trúc rẽ nhánh trong thuật toán

I. Lựa chọn hành động tùy thuộc vào điều kiện

Trong cuộc sống, có những lúc chúng ta lựa chọn hành động tùy thuộc vào điều kiện cụ thể. Ví dụ: Tuần này, một nhóm bạn lớp 6 hẹn sẽ chơi cùng nhau sau ba tiết học của chiều thứ Năm như sau:

1. 16 giờ có mặt ở cửa phòng học lớp 6A

2. Nếu trời mưa: chơi cờ vua trong phòng học lớp 6A

3. Nếu trời không mưa: chơi đá bóng ở sân trường

II. Thể hiện cấu trúc rẽ nhánh

Câu hỏi: Có thể dùng sơ đồ ở Hình 2 để mô tả cấu trúc rẽ nhánh ở Hình 1b. Nếu dùng sơ đồ mô tả cấu trúc rẽ nhánh khuyết ở Hình 3b, em sẽ vẽ sơ đồ đó như thế nào?

Trả lời:

III. Luyện tập

Bài 1: Quy trình tính số tiền được giảm từ cho khách hàng mua sách truyện thiếu niên ở hiệu sách Người máy:

1. Tính Tổng số tiền sách (khi chưa tính giảm giá), gọi số đó là Tổng số tiền sách.

2. Nếu Tổng số tiền sách >= 500.000 đồng; số tiền được giảm là 10% của Tổng số tiền sách.

3. Nếu Tổng số tiền sách < 500.000 đồng; số tiền được giảm là 5% của Tổng số tiền sách.

Sử dụng mẫu thể hiện cấu trúc rẽ nhánh, em hãy viết lại (hoặc vẽ sơ đồ) mô tả quy trình tính số tiền được giảm cho khách hàng mua sách nêu ở trên.

Trả lời:

Sơ đồ mô tả quy trình tính số tiền được giảm cho khách hàng mua sách:

Bài 2: Trong các phát biểu sau về biểu thức điều kiện ở cấu trúc rẽ nhánh, phát biểu nào đúng, phát biểu nào sai ? Vì sao?

1. Phải là một biểu thức so sánh giá trị bằng

2. Phải là một biểu thức so sánh giá trị lớn hơn, nhỏ hơn

3. Khi kiểm tra phải cho kết quả là “đúng” hoặc “sai”

Trả lời:

1. Phải là một biểu thức so sánh giá trị bằng => Sai, phải là biểu thức so sánh

2. Phải là một biểu thức so sánh giá trị lớn hơn, nhỏ hơn => Đúng

3. Khi kiểm tra phải cho kết quả là "đúng" hoặc "sai" => Đúng

IV. Vận dụng

Câu hỏi: Em hãy sử dụng mẫu thể hiện cấu trúc rẽ nhánh để mô tả thuật toán giải bài toán: Cho ba đồng xu trong đó có một đồng xu giả nhẹ hơn. Dùng cân thăng bằng để tìm đồng xu giả.

Trả lời: 

Mẫu thể hiện cấu trúc rẽ nhánh là:

• Cân thăng bằng có hai bên, gọi lần lượt là bên A và bên B, ta cho mỗi lần hai đồng xu lên hai bên cân A và B, ta có:

+ Nếu bên A = B => Hai đồng xu đều là thật.

+ Trái lại: Một bên cân nhẹ hơn =>Bên nhẹ hơn chứa đồng xu giả.

• Hết nhánh.

V. Câu hỏi tự kiểm tra

Câu hỏi: Trong các phát biểu sau về thuật toán, phát biểu nào đúng?

1. Dùng cấu trúc rẽ nhánh nếu có quá nhiều việc cần làm

2. Dùng cấu trúc rẽ nhánh khi có các trường hợp khác nhau cần xem xét, trường hợp khác nhau thì thực hiện việc khác nhau

3. Để thể hiện cấu trúc rẽ nhánh cần dùng mẫu "Nếu.... Trái lại..."

4. Cấu trúc rẽ nhánh luôn kết thúc với dấu hiệu "Hết nhánh".

Trả lời: 

Phát biểu đúng là:

3. Để thể hiện cấu trúc rẽ nhánh cần dùng mẫu "Nếu.... Trái lại..."

4. Cấu trúc rẽ nhánh luôn kết thúc với dấu hiệu "Hết nhánh".

Trên đây là cách soạn Tin học lớp 6 bài “Mô tả thuật toán. Cấu trúc tuần tự trong thuật toán” trong chương trình sách mới Cánh diều mà các bạn học sinh có thể tham khảo. Mong rằng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bài học này!