Bài 24: Rừng nhiệt đới

I. Đặc điểm rừng nhiệt đới

Câu hỏi 1: Em hãy cho biết nơi phân bố rừng nhiệt đới

Trả lời:

Nơi phân bố rừng nhiệt đới: Rừng nhiệt đới trái từ vùng Xích đạo đến hết vành đai nhiệt đới ở cả nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam, với đặc trưng khí hậu: nhiệt độ trung bình năm trên 21°C, lượng mưa trung bình năm trên 1 700 mm.

Câu hỏi 2: Dựa vào thông tin trong mục 1 và các hình 1, 2, 3 em hãy:

• Trình bày đặc điểm của rừng nhiệt đới

• Nêu sự khác nhau của rừng mưa nhiệt đới và rừng nhiệt đới gió mùa

 Trả lời:

• Đặc điểm của rừng nhiệt đới:

+ Nhiệt độ trung bình năm trên 21oC.

+ Lượng mưa trung bình năm trên 1.700 mm.

+ Rừng gồm nhiều tầng (từ 3-5 tầng); trong rừng nhiều loài cây thân gỗ, dây leo tầm gửi, địa y bám trên thân cây chằng chịt; động vật rất phong phú.

+ Theo sự phân bố lượng mưa, được chia thành 2 kiểu: rừng mưa nhiệt đới và rừng nhiệt đới gió mùa.

• Sự khác nhau của rừng mưa nhiệt đới và rừng nhiệt đới gió mùa:

Tiêu chí	Rừng mưa nhiệt đới	Rừng nhiệt đới gió mùa
Nơi hình thành	Những nơi mưa nhiều quanh năm	Những nơi có một mùa khô và một mùa mưa rõ rệt
Sinh thái	- Khí hậu: Hình thành ở nơi mưa nhiều quanh năm. - Rừng rậm rạp, có 4-5 tầng.	- Khí hậu: Có một mùa mưa và một mùa khô rõ rệt. - Cây trong rừng rụng lá vào mùa khô. Rừng thấp và ít tầng hơn ở rừng mưa nhiệt đới.
Phân bố	Lưu vực sông A-ma-dôn (Nam Mỹ), lưu vực sông Công-gô (châu Phi) và một phần Đông Nam Á.	Đông Nam Á, Đông Ấn Độ,…

 II. Bảo vệ rừng nhiệt đới

Câu hỏi: Theo em cần làm gì để bảo vệ rừng nhiệt đới?

Trả lời:

Bảo vệ rừng nhiệt đới cần:

• Không săn bắt trái phép động vật 

• Không chặt cây, đốn rừng

• Phủ xanh đất trống, đồi trọc

• Tiết kiệm giấy là bảo vệ rừng

• Nhân giống các loài thực vật quý có nguy cơ tuyệt chủng

• Nâng cao ý thức con người về tầm quan trọng của rừng

III. Luyện tập và vận dụng

Câu hỏi 1: Hãy giải thích vì sao rừng nhiệt đới có nhiều tầng.

Trả lời:

Rừng nhiệt đới có nhiều tầng vì:

- Môi trường xích đạo ẩm có nhiệt ẩm dồi dào, lượng mưa lớn tạo điều kiện cho rừng rậm xanh quanh năm phát triển phong phú và đa dạng, nhiều chủng loại.

- Mỗi loại cây thích hợp với điều kiện ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm khác nhau đã tạo nên sự phân tầng tương ứng với điều kiện khí hậu.

- Sự phân tầng thực vật còn phụ thuộc vào ánh sáng, độ ẩm,… để phù hợp với điều kiện sống và phát triển của cây.

Câu hỏi 2: Ở Việt Nam, kiểu rừng nhiệt đới nào chiếm ưu thế? Em hãy tìm hiểu về kiểu rừng đó ở Việt Nam.

Trả lời:

Ở Việt Nam, kiểu rừng nhiệt đới gió mùa chiếm ưu thế. 

Trên cơ sở tiếp cận sinh thái học quần xã, đã nghiên cứu thành phần loài thực vật rừng, cấu trúc không gian, các khía cạnh sinh học cây gỗ rừng, động thái cây rừng, hình thái - thủy văn của đất rừng và vi khí hậu rừng. Theo đó, đã thống kê được tầng trên cùng được hình thành từ 330 loài cây, tầng giữa 2.460 loài và tầng dưới là 320 loài. 

Tuỳ thuộc vào lượng mưa và sự phân bố mưa trong năm mà có các thảm thực vật khác nhau. Có những nơi mưa nhiều, rừng cũng có nhiều tầng nhưng không bằng rừng rậm xanh quanh năm; trong rừng có một số cây rụng lá vào mùa khô. Những nơi ít mưa có đồng cỏ cao nhiệt đới. Ở vùng cửa sông, ven biển đang được phù sa bồi đắp, xuất hiện rừng ngập mặn. Đó là những môi trường sống thuận lợi cho nhiều loài động vật khác nhau, cả ở trên cạn và dưới nước.