Bài 20: Vai trò của thực vật trong đời sống và trong tự nhiên

I. Vai trò của thực vật đối với đời sống con người

- Hãy quan sát hình 20.1 và cho biết vai trò của thực vật đối với ời sống con người

Trả lời:

Vai trò của thực vật: Thực vật được sử dụng nhiều trong lĩnh vực của con người:

• Lương thực, thực phẩm

• Làm thuốc, gia vị

• Làm đồ dùng và giấy

• Làm cây cảnh và trang trí

• Cho bóng mát và điều hòa không khí

- Kể tên một số loại cây có ở địa phương và nêu vai trò sử dụng của chúng theo bảng 20.1

STT	Tên cây	Cây lương thực	Cây thực phẩm	Cây ăn quả	Cây lấy gỗ	Cây làm thuốc	Cây làm cảnh	Cây bóng mát
1	Cây ngô	x
2	Cây hoa sen		x	x		x	x
?	?	?	?	?	?	?	?	?

 

Trả lời:

STT	Tên cây	Cây lương thực	Cây thực phẩm	Cây ăn quả	Cây lấy gỗ	Cây làm thuốc	Cây làm cảnh	Cây bóng mát
1	Cây ngô	x
2	Cây hoa sen		x	x		x	x
3	Cây phượng						x	x
4	Cây tre		x		x		x	x
5	Cây bưởi			x		x	x
6	Cây vạn tuế						x
7	Hoa cúc		x			x	x

II. Vai trò của thực vật trong thiên nhiên

• Câu hỏi

a. Dựa vào bảng 20.2, hãy cho biết khí hậu ở nơi có nhiều thực vật và nơi có ít thực vật khác nhau như thế nào.

b. Em rút ra được kết luận gì về vai trò của thực vật đối với khí hậu

Trả lời

Khí hậu ở nơi có nhiều thực vật ánh sáng chiếu xuống mặt đất yếu, nhiệt độ thấp, độ ẩm cao, gió thổi yếu. Từ đó chứng tỏ thực vật góp phần điều hòa khí hậu.

•  Quan sát hình 20.3 và giải thích vì sao cần trồng nhiều cây xanh

Trả lời

Thực vật góp phần giữ cân bằng oxygen và carbon dioxide trong không khí, điều hòa khí hậu của Trái Đất, làm giảm ô nhiễm không khí, chống xói mòn đât và bảo vệ nguồn nước. Thực vật cung cấp thức ăn và nơi ở cho động vật.

• Dựa vào kiến thức đã học về oxyen và không khí, em hãy cho biết điều gì sẽ xảy ra nếu như cây xanh trên Trái Đất bị chặt phá quá mức? Khi đó lượng oxygen trong không khí thay đổi như thế nào?

Trả lời

• Rừng bị thu hẹp trong khi lượng khí thải sinh hoạt và công nghiệp thì ngày càng nhiều lên làm mất cân bằng sinh thái, đe dọa đến cuộc sống của con người.

• Không còn rừng, đất đai bị xói mòn, sạt lở, tình trạng rửa trôi đất diễn ra khiến cho đất ngày càng bị bạc màu, thoái hóa, chất lượng đất ngày càng xấu.

• Lượng khí thải nhiều làm thủng tầng ozon, tấm lá chắn bao bọc và bảo vệ trái đất đang có nguy cơ biến mất, trái đất ngày càng nóng lên và con người phải đối mặt với hàng loạt các nguy cơ tiềm ẩn mà lớn nhất là nguy cơ các căn bệnh nan y do ảnh hưởng của nguồn nước, không khí bị ô nhiễm.

• Rừng là một nguồn tài nguyên vô giá, diện tích rừng bị thu hẹp cũng khiến cho nền kinh tế của nhiều quốc gia bị tổn hại nghiêm trọng.

• Quan sát hình 20.4 và cho biết khi có mưa lớn, điều gì sẽ xảy ra với đất ở trên đồi không có hoặc ít cây che phủ. Cần làm gì để khắc phục điều đó?

Trả lời

Rừng có tác dụng hết sức quan trọng trong việc điều hòa, giữ nước và ngăn cản dòng chảy, giữ cho đất không bị rửa trôi chất dinh dưỡng.. Hơn nữa rừng còn có tác dụng giữ kết cấu đất, đá bền chặt hơn nhờ rễ cây ăn xuống chằng chịt, khi mưa xuống không dễ gì đất, đá bị sạt lở, gây vùi lấp, ngăn cách giao thông…Rễ cây giúp giữ lượng nước ngầm lớn trong đất, giúp duy trì độ ẩm đất, không bị khô cằn trong mùa khô hạn.

Khi rừng bị tàn phá, đất trống đồi trọc, nước đổ về vùng thấp một cách nhanh chóng, gây lũ lụt miền xuôi, gây nhiều hậu quả nghiêm trọng.

Biện pháp: trồng rừng, hạn chế tình trạng đốt nương rẫy gây cháy rừng, tăng cường kiểm tra và xử phạt những trường hợp khai thác trái phép gỗ, nâng cao nhận thức cho người dân.

•  Quan sát hình 20.5 và 20.6 và cho biết vai trò của thực vật đối với động vật.

Trả lời

Vai trò của thực vật với động vật:

• Là thức ăn của động vật

• Là nơi ở, trú ngụ, làm tổ của nhiều loài động vật

• Nêu một số ví dụ về những động vật mà nơi ở của chúng là thực vật theo bảng 20.3

  

STT	Tên động vật	Nơi ở của động vật
		Lá cây	Thân, cành cây	Gốc cây
1	Sâu cuốn lá	x
?	?	?	?	?

 

Trả lời

STT	Tên động vật	Nơi ở của động vật
		Lá cây	Thân, cành cây	Gốc cây
1	Sâu cuốn lá	x
2	Chim gõ kiến		x
3	Mọt			x
4	Khỉ		x

 

•  Lấy ví dụ tên con vật và tên cây mà con vật đó sử dụng làm thức ăn. Nêu rõ bộ phận của cây mà con vật đó sử dụng theo gợi ý trong bảng 20.4

STT	Tên con vật	Tên cây	Bộ phận của cây mà con vật sử dụng
			Lá	Rễ , củ	Quả	Hạt
1	Thỏ	Cà rốt	x	x
?	?	?	?	?	?	?

Trả lời

STT	Tên con vật	Tên cây	Bộ phận của cây mà con vật sử dụng
			Lá	Rễ , củ	Quả	Hạt
1	Thỏ	Cà rốt	x	x
2	Ốc sên	Rau xà lách	x
3	Trâu	Ngô	x	x	x
4	Khỉ	Hạt dẻ			x	x
5	Gà	Lúa				x

 

• Hãy tìm hiểu những biện pháp giữ an toàn cho cơ thể khi tiếp xúc với thực vật có chứa chất độc

Trả lời

Một số biện pháp giữ an toàn cơ thể khi tiếp xúc với thực vật có chứa chất độc: 

• Đi bao tay, bịt khẩu trang, tránh tiếp xúc trực tiếp

• Khi đã tiếp xúc thì ngay lập tức đi rửa tay và gặp bác sĩ tư vấn

• Không sử dụng những loại quả, lá, thực phẩm từ thực vật 

• Không tự ý trồng các loại cây có chứa chất độc, nếu trồng cần phải có biển cảnh báo rõ ràng cho mọi người xung quanh. 

III. Trồng và bảo vệ cây xanh

• Quan sát hình 20.7 và cho biết ta cần làm gì để môi trường sống có thêm nhiều thực vật.

Trả lời

Các biện pháp để môi trường sống có thêm nhiều thực vật: 

• Bảo vệ cây trong rừng

• Trồng rừng ngập mặn

• Bảo vệ cây trong thành phố

• Trồng cây gây rừng, phủ xanh đồi trọc

• Kể những hoạt động trồng và bảo vệ cây xanh ở địa phương em.

Trả lời:

Những hoạt động trồng và bảo vệ cây xanh ở địa phương em: 

• Trồng cây hai ven đường

• Vứt rác đúng nơi quy định

• Tổ chức ngày vì môi trường hàng tháng

• Quyên góp tiền từ việc thu gom sách, vở, giấy, lon, hộp nhựa

Trên đây là Trả lời cách soạn Khoa học tự nhiên 6 Bài 20: Vai trò của thực vật trong đời sống và trong tự nhiên trong chương trình sách mới Cánh diều mà các bạn học sinh có thể tham khảo. Hy vọng rằng bài viết sẽ giúp các bạn học sinh hiểu rõ hơn về bài học này!