Bài 2: Mô tả thuật toán. Cấu trúc tuần tự trong thuật toán

I. Thuật toán và chương trình máy tính

Câu hỏi: Có một chương trình được tạo ra trong môi trường Scratch (Hình 1) điều khiển chú mèo làm một số việc. Em hãy viết mô tả thuật toán mà chương trình này thể hiện.

Trả lời:

Thuật toán là một quy trình chặt chẽ gồm một số bước, có chỉ rõ trình tự thực hiện để hoàn thành một nhiệm vụ, giải quyết một vấn đề nào đó. Mô tả thuật toán chương trình thể hiện:

• Bước 1: Khi lá cờ màu xanh xuất hiện, click chuột.

• Bước 2: Di chuyển 20 bước.

• Bước 3: Nói xin chào trong 2 giây.

• Bước 4: Di chuyển thêm 10 bước nữa.

• Bước 5: Bật âm thanh meow

II. Mô tả thuật toán

Bạn Khánh Nam cho rằng: "Các bước rửa tay" ở trang 80 dài quá, khó thực hiện và đề xuất mô tả quy trình rửa tay như sau:

• Dùng nước làm ướt và xoa xà phòng hai lòng bàn tay

• Chà hai lòng bàn tay vào nhau, miết mạnh

• Chà các ngón tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại

• Rửa sạch tay dưới vòi nước

Câu hỏi 1: Theo em, nếu làm theo đề xuất của bạn Khánh Nam thì có luôn chắc chắn thực hiện được quy định của Bộ Y tế không? Vì sao?

Trả lời:

Theo em, nếu làm theo đề xuất của bạn Khánh Nam thì không chắc chắn thực hiện được quy định của Bộ Y tế. Vì các bước của bạn Nam nói ra đang còn thiếu và chi tiết chưa được chính xác, ngoài ra bạn chỉ liệt kê ra, khiến người nghe không  nhớ có những bước nào.

Câu hỏi 2: Nếu hướng dẫn cho em mình rửa tay đảm bảo vệ sinh thì em chọn quy trình của Bộ Y tế (như ở trang 80) hay chọn quy trình bạn Khánh Nam đề xuất? Em hãy giải thích lý do chọn.

Trả lời:

Em chọn quy trình của Bộ y tế vì  đầy đủ các bước và mỗi bước được miêu tả rõ ràng và chi tiết, dễ hiểu.

III. Luyện tập

Bài 1: Trong các câu sau, câu nào đúng, câu nào sai ? Vì sao?

1. Chương trình máy tính là một bản tường thuật các việc máy tính cần làm.

2. Chương trình máy tính là một bản mô tả thuật toán cho máy tính bằng ngôn ngữ lập trình.

3. Thuật toán có cấu trúc tuần tự khi không có bước nào giống bước nào.

4. Thuật toán có cấu trúc tuần tự khi các bước được thực hiện theo đúng trình tự liệt kê trong mô tả thuật toán.

Trả lời:

1. Chương trình máy tính là một bản tường thuật các việc máy tính cần làm. => Sai, chương trình máy tính là bản mô tả thuật toán cho máy tính bằng ngôn ngữ lập trình

2. Chương trình máy tính là một bản mô tả thuật toán cho máy tính bằng ngôn ngữ lập trình. => Đúng

3. Thuật toán có cấu trúc tuần tự khi không có bước nào giống bước nào. => Đúng

4. Thuật toán có cấu trúc tuần tự khi các bước được thực hiện theo đúng trình tự liệt kê trong mô tả thuật toán. => Đúng

Bài 2: Em hãy mô tả thuật toán tính diện tích hình tròn khi biết chu vi của nó.

Trả lời:

Thuật toán tính diện tích hình tròn:

• Bước 1: Gọi C là chu vi, r là bán kính hình tròn

• Bước 2: Tìm bán kính hình tròn  r = C : 2 : π ( dựa theo công thức C = r * 2π)

• Bước 3: Tính diện tích hình tròn, gọi A là diện tích hình tròn, ta có A = π .r2 

IV. Vận dụng

Câu hỏi: Hãy viết quy trình từng bước thực hiện một thí nghiệm nào đó mà em rất thích và đã làm ở lớp.

Trả lời: 

Ví dụ Thí nghiệm gấp giấy để chia đường tròn ra thành các phần bằng nhau (không sử dụng bất kì thước đo gì).

• Bước 1: Chuẩn bị 1 hình tròn.

• Bước 2: Gấp đôi hình tròn sao cho các cung tròn trùng nhau, đường chính giữa là đường kính của đường tròn.

• Bước 3: Tiếp tục gấp đôi (sao cho các bán kính trùng nhau).

• Bước 4: Thực hiện đến khi không thể gấp nữa thì kết thúc.

V. Câu hỏi tự kiểm tra

Câu 1: Trong các câu sau đây, câu nào đúng?

1. Chương trình máy tính là các công thức tính toán mà máy tính có thể làm.

2. Một chương trình máy tính là bản mô tả một thuật toán viết bằng tiếng Anh.

3. Một chương trình máy tính là bản mô tả thuật toán cho máy tính hiểu và làm được.

4. Thuật toán có cấu trúc tuần tự nếu khi mô tả ta đánh số mỗi dòng.

Trả lời: 

Câu đúng là:

3. Một chương trình máy tính là bản mô tả thuật toán cho máy tính hiểu và làm được.

4. Thuật toán có cấu trúc tuần tự nếu khi mô tả ta đánh số mỗi dòng.

Trên đây là cách soạn Tin học lớp 6 bài “Mô tả thuật toán. Cấu trúc tuần tự trong thuật toán” trong chương trình sách mới Cánh diều mà các bạn học sinh có thể tham khảo. Mong rằng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bài học này!