Bài 11: Quyền cơ bản của trẻ em

I. KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Cùng nghe bài hát Quyền trẻ em (sáng tác: Trịnh Vĩnh Thành). Em hãy ghi lại tên các quyền trẻ em được nhắc tới trong bài hát.

Trả lời:

Các quyền trẻ em được nhắc tới trong bài hát: quyền được chăm lo, quyền được bảo vệ, quyền được tham gia, quyền vui chơi giải trí, quyền được đến trường học,… 

II. KHÁM PHÁ

1. Tìm hiểu các nhóm quyền cơ bản của trẻ em

Câu hỏi 1: Em hãy đọc thông tin kết hợp với quan sát các hình ảnh dưới đây để xác định các quyền trong nhóm quyền được sống còn của trẻ em.

Trả lời:

Các quyền trong nhóm quyền sống còn của trẻ em: Trẻ em có quyền được sống là được đáp ứng các nhu cầu cơ bản để tồn tại như: có nơi ở, được khai sinh, nuôi dưỡng, chăm sóc sức khỏe,… Trẻ em non nớt về thể chất và tinh thần nên gặp nhiều nguy cơ nhất cho sự sống còn. Vì vậy, trẻ em được quan tâm, chăm sóc về dinh dưỡng, y tế và tình cảm để duy trì sự sống.
Câu hỏi 2: Em hãy đọc thông tin kết hợp với quan sát các hình ảnh dưới đây các quyền trong nhóm quyền bảo vệ của trẻ em.

Trả lời:

Các quyền trong nhóm quyền được bảo vệ của trẻ em: Trẻ em còn non nớt về thể chất, trí tuệ, nhân cách và sự trải nghiệm cuộc sống nên phải được bảo vệ để chống lại tất cả các hình thức bóc lột lao động, xâm hại tình dục, lạm dụng ma túy, sao nhãng và bị bỏ rơi, bị bắt cóc,… trẻ em cần được bảo vệ khỏi sự can thiệp vô cớ vào thư tín và sự riêng tư.

Câu hỏi 3: Em hãy đọc thông tin kết hợp với quan sát hình ảnh dưới đây để xác định các quyền trong nhóm quyền được phát triển của trẻ em.

Trả lời:

Các quyền trong nhóm quyền được bảo vệ của trẻ em: Trẻ em được tạo điều kiện để phát triển toàn diện, bao gồm việc học tập, vui chơi, tham gia các hoạt động văn hóa, tiếp nhận thông tin, tự do tư tưởng, tự do tín ngưỡng và tôn giáo. Trẻ em cần có sự yêu thương và cảm thông của cha mẹ để phát triển.

Câu hỏi 4: Em hãy đọc thông tin kết hợp với quan sát các hình ảnh dưới đây để xác định các quyền trong nhóm quyền được tham gia của trẻ em.

Trả lời:

Các quyền trong nhóm quyền được tham gia của trẻ em: Trẻ em có quyền được tham gia vào những cuộc sống có ảnh hưởng đến cuộc sống của các em như: được bày tỏ ý kiến, được lắng nghe, tôn trọng, được kết giao, được bàn bạc và quyết định.

2. Ý nghĩa của quyền trẻ em và thực hiện quyền trẻ em

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin dưới đây để trả lời các câu hỏi:

1. Em hãy cho biết, quyền trẻ em có ý nghĩa như thế nào?

2. Theo em, điều gì sẽ xảy ra nếu quyền trẻ em không được thực hiện? 

Trả lời:

1. Từ thông tin trên, theo em quyền trẻ em có ý nghĩa: Quyền trẻ em là điều kiện cần thiết để trẻ em được phát triển đầy đủ, toàn diện về thể chất và tinh thần. Thực hiện quyền trẻ em đảm bảo cho trẻ em được sống, được phát triển trong bầu không khí hạnh phúc, yêu thương, an toàn, lành mạnh, bình đẳng.

2. Theo em, điều sẽ xảy ra nếu quyền trẻ em không được thực hiện: Nếu quyền trẻ em không được thực hiện thì điều đầu tiên là trẻ em sẽ không được sinh ra và lớn lên trong một gia đình trọn vẹn có đầy đủ bố và mẹ; nếu không có những quyền để bảo vệ quyền trẻ em thì trẻ em không được phát triển đầy đủ về thể chất lẫn tinh thần; trẻ em sẽ bị bỏ rơi ngày càng nhiều, bị đánh đập, bị xâm hại, bị lao động nặng nhọc, bị tổn thương,… vì vậy quyền trẻ em rất được pháp luật đề cao, nếu ai vi phạm quyền trẻ em sẽ bị xử lý nghiêm theo đúng quy định trong pháp luật.

III. LUYỆN TẬP

Câu hỏi 1: Trò chơi “Tiếp sức” kể về bốn nhóm quyền trẻ em.

Mỗi nhóm lựa chọn một trong bốn nhóm quyền của trẻ em (quyền được sống còn, quyền được bảo vệ, quyền được phát triển, quyền được tham gia) để kể về từng quyền cụ thể của trẻ em ở nhóm quyền đó.

Trả lời:

HS tự liên hệ bản thân.

Câu hỏi 2: Em hãy sắp xếp các quyền cụ thể của trẻ em dưới dây theo bốn nhóm quyền theo bảng mẫu:

1.  Trẻ em đến tuổi đi học được tới trường.

2.  Trẻ em mồ côi được chăm sóc tại cơ sở bảo trợ.

3.  Trẻ em có năng khiếu múa hát được học ở các trường nghệ thuật.

4.  Trẻ em được viết thư kết bạn, giao lưu với bạn bè năm châu.

5.  Trẻ em không phải làm các công việc nặng nhọc, quá sức so với bản thân.

6.  Trẻ em được tiêm phòng vắc xin theo quy định của Nhà nước.

7.  Trẻ em có quyền có quốc tịch

8.  Trẻ em khuyết tật được học ở các trường chuyên biệt.

9.  Trẻ em có quyền được bày tỏ ý kiến, quan điểm cá nhân.

10. Trẻ em có quyền được bảo vệ, chống lại việc bóc lột, xâm hại.

Trả lời:

Nhóm quyền được sống còn	Nhóm quyền được bảo vệ	Nhóm quyền được phát triển	Nhóm quyền được tham gia
b - g	e - l - h - i	d - a	c - k

Câu hỏi 3: Em hãy kể về một tấm gương thực hiện tốt quyền của trẻ em. Em học được điều gì từ tấm gương đó?

Trả lời:

Hải là một học sinh giỏi mặc dù nhà nghèo nhưng bạn ấy lúc nào cũng thực hiện đúng nghĩa vụ của mình với ông, bà, cha, mẹ. Hằng ngày khi đi học về mặc dù nhiều bài tập nhưng bạn ấy vẫn phụ công việc nhà giúp mẹ và chăm sóc ông, bà ân cần, chu đáo. Thậm chí khi ở trường, Hải cũng không bao giờ vô lễ với thầy cô giáo. 

Qua tấm gương của bạn Hải em học hỏi được những điều sau: Phải luôn thực hiện tốt nghĩa vụ và trách nhiệm của một người học sinh, người con trong gia đình, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, giúp đỡ bố mẹ, với bạn bè thì cần vui vẻ, hòa đồng, đoàn kết, với thầy cô luôn luôn phải kính trọng.

Câu hỏi 4: Xử lý tình huống

Bố mẹ mua cho Quân rất nhiều sách tham khảo, Quân không thích đọc nên mang sách cho bạn. Khi biết chuyện, bố mẹ rất tức giận và đã mắng Quân. Quân cảm thấy rất ấm ức vì cho rằng mình là trẻ em nên có quyền cho bạn sách, bố mẹ không được phản đối.

1.  Quân hiểu về quyền trẻ em trong tình huống này đúng hay sai? Vì sao?

2.  Nếu là Quân, em sẽ ứng xử như thế nào?

Trả lời:

1. Trong tình huống trên Quân hiểu về quyền trẻ em trong tình huống này là sai vì mặc dù trẻ em có quyền được tự do nhưng trước hết bạn phải xin phép bố mẹ rồi mới cho bạn.

2. Nếu là quân em sẽ nói với bố mẹ em có nhiều sách tham khảo nên sẽ chia sẻ sách mình có để cho các bạn trong lớp cần để học, hơn nữa là học sinh Quân cần phải rèn luyện tính cần cù, chăm chỉ và cầu thị. Việc có quá nhiều sách tham khảo và lạm dụng nó vào việc học sẽ dẫn đến việc ỷ lại, không suy nghĩ và việc học tập bị giảm sút.

IV. VẬN DỤNG

Câu hỏi 1: Em hãy sưu tầm hoặc vẽ tranh về quyền trẻ em và chia sẻ ý nghĩa của bức tranh đó.

Trả lời:

(HS tự liên hệ bản thân)

Câu hỏi 2: Em hãy viết thư tư vấn cho một bạn hay bị bố đánh và dọa cho nghỉ học để giúp bạn được hưởng các quyền cơ bản của trẻ em.

Trả lời: 

Bức thư gửi bạn bị bố đánh và dọa cho nghỉ học: 

........, ngày .... tháng ..... năm 2020

Gửi bạn An yêu quý!

Vừa qua, mình có nghe qua hoàn cảnh của bạn bị bố đánh và đe dọa nghỉ học, mình vô cùng đồng cảm với bạn và hôm nay mình viết lá thư này gửi bạn như một lời động viên bạn trong thời gian này.

Bên cạnh đó mình muốn khuyên bạn nên mạnh mẽ đứng lên và tố cáo những hành vi mà bạn đã bị ngược đãi. Bởi chúng ta đang sống ở một đất nước luôn bảo vệ quyền lợi trẻ em. Chúng ta có quyền được chăm sóc, được nuôi dưỡng, học tập và vui chơi… Chính vì vậy bạn hãy nhờ sự can thiệp của pháp luật về những khó khăn bạn đã chịu trong suốt thời gian dài vừa qua để pháp luật Việt Nam có thể bảo vệ được cho bạn.

Cuối thư, mong bạn khỏe mạnh và dám đứng lên để lấy lại quyền lợi của mình.

Ký tên

    Nguyễn Văn A