Bài 1: Khái niệm thuật toán

Bài học “Khái niệm thuật toán” được biên soạn bám sát chương trình sách giáo khoa Tin học lớp 6 thuộc bộ Cánh diều giúp bạn dễ dàng làm bài tập về nhà và học tốt hơn môn Tin học 6.

I. Thuật toán trong cuộc sống hằng ngày

Có một bài thơ lục bát khá phổ biến trong các thế hệ học sinh:

Muốn tính diện tích hình thang

Đáy lớn đáy nhỏ ta mang cộng vào

Rồi đem nhân với chiều cao

Chia đôi lấy nửa thế nào cũng ra

Câu hỏi 1: Bài thơ trên cho biết cách giải quyết bài toán nào?

Trả lời:

Bài thơ trên cho biết cách giải quyết bài toán: Công thức tính diện tích hình thang

Câu hỏi 2: Hãy nêu lại từng bước giải toán đó, đánh số thứ tự cho các bước

Trả lời:

• Bước 1: Đáy lớn + Đáy nhỏ

• Bước 2: Lấy tống của đáy lớn và đáy nhỏ nhân với chiều cao

• Bước 3: Kết quả của phép tính ở bước 2, chia cho hai = diện tích hình thang.

II. Bài toán và thuật toán

Bài toán: một vấn đề cần giải quyết được phát biểu chặt chẽ và nêu rõ ràng đầu vào là gì, đầu ra là gì.

Thuật toán: một quy trình chặt chẽ gồm một số bước, có chỉ rõ trình tự thực hiện để giải một bài toán.

III. Vận dụng thuật toán trong cuộc sống hằng ngày

Khi có một nhiệm vụ cần hoàn thành, một vấn đề cần giải quyết, em hãy tập thói quen lên kế hoạch cụ thể:

• Xác định nó như một bài toán: đầu vào có những gì, đầu ra cần đặt được là gì.

• Chia bài toán làm nhiều phần, mỗi phần là một bài toán con nhỏ hơn. Nêu việc phải làm để giải quyết từng bài toán con.

• Sắp xếp lại trình tự các việc phải làm cho hợp lý, việc nào làm trước, việc nào làm sau.

Thói quen này rất hữu ích trong thực tế cuộc sống. Nó sẽ gợi ý “tin học hóa”, tìm cách sử dụng máy tính, thiết bị số để giải quyết một số bài toán thường gặp.

IV. Luyện tập

Bài 1: Trong một bài tập làm theo nhóm, bạn Mai được giao nhiệm vụ tìm một ảnh đồng hồ thông minh trên internet. Em hãy:

1. Phát biểu nhiệm vụ giao cho bạn Mai dưới dạng một bài toán và đặt tên cho bài toán đó.

Trả lời:

• Bài toán: Tìm ảnh của một chiếc đồng hồ thông minh trên internet

• Tên bài toán: Tìm ảnh đồng hồ

2. Nêu một thuật toán cho bài toán em vừa phát biểu ở trên, đánh số cho các bước của thuật toán.

Trả lời:

• Bước 1: Mở máy tìm kiếm.

• Bước 2: Gõ từ khóa " đồng hồ thông minh".

• Bước 3 : Nhấn enter và nhận kết quả hiển thị trên màn hình.

Bài 2: Theo kiểu mô tả một thuật toán, em hãy chỉ cho bạn Tuấn cách đi từ trường học về nhà bạn Quân (nhà có mũi tên chỉ vào) sau khi quan sát hình trên.

Trả lời: 

• Bước 1: Từ trường đi thẳng đến ngã tư bên trên hiệu sách thì rẽ trái

• Bước 2: Đi thẳng và rẽ phải ở ngõ rẽ đầu tiên

• Bước 3: Tiếp tục đi thẳng và rẽ phải ở ngã ba

• Bước 4: Đi thằng một đoạn nữa rồi rẽ trái

V. Vận dụng

Câu hỏi: Khi còn học ở cấp tiểu học, em đã từng tạo một chương trình trong môi trường lập trình trực quan (ví dụ Scratch) để thể hiện một nhân vật chuyển động. Bản liệt kê tuần tự các bước làm cho nhân vật chuyển động có phải là một thuật toán không? Vì sao?

Trả lời:

Bản liệt kê tuần tự các bước làm cho nhân vật chuyển động trong môi trường lập trình trực quan (ví dụ Scratch) là một thuật toán vì thuật toán là một quy trình chặt chẽ gồm một số bước, có chỉ rõ trình tự thực hiện để giải một bài toán mà bài toán ở đây là làm cho nhân vật chuyển động.

VI. Câu hỏi tự kiểm tra

Câu 1: Em hãy chọn câu trả lời đúng cho câu hỏi " Cần làm thế nào để lên kế hoạch cụ thể, từng bước rõ ràng nhằm hoàn thành một nhiệm vụ, giải quyết một vấn đề?"

1.  Xác định nó như một bài toán

2. Chia bài toán làm nhiều phần, nêu việc phải làm để giải quyết mỗi phần

3. Sắp xếp lại các trình tự các việc phải làm cho hợp lý

4. Cần làm cả ba việc trên

Trả lời: Cần làm cả ba việc trên

Câu 2: Trong các câu sau đây, câu nào đúng?

1. Bài toán là một vấn đề phải giải quyết bằng tính toán

2. Bài toán là một nhiệm vụ cần hoàn thành, đã xác định rõ ràng đầu vào và đầu ra

3. Thuật toán là cách để tính toán nhanh

4. Thuật toán là một quy trình chặt chẽ gồm một số bước, có chỉ rõ trình tự thực hiện để hoàn thành một nhiệm vụ, giải quyết một vấn đề nào đó

Trả lời:

2. Bài toán là một nhiệm vụ cần hoàn thành, đã xác định rõ ràng đầu vào và đầu ra.

4. Thuật toán là một quy trình chặt chẽ gồm một số bước, có chỉ rõ trình tự thực hiện để hoàn thành một nhiệm vụ, giải quyết một vấn đề nào đó.

Trên đây là cách soạn Tin học lớp 6 bài “Khái niệm thuật toán” trong chương trình sách mới Cánh diều mà các bạn học sinh có thể tham khảo. Mong rằng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bài học này!